Εκατοντάδες ορισμοί, αφηγήσεις από γονείς και δασκάλους, περιγραφές προσωπικών εμπειριών, λίστες συμπτωμάτων και τρόποι αντιμετώπισης χωρίς κανέναν έλεγχο εγκυρότητας και αξιοπιστίας. Οι μύθοι που υπάρχουν γύρω από τη δυσλεξία ολοένα και αυξάνονται και δυστυχώς η συνεχής ανακύκλωσή τους από στόμα σε στόμα όχι μόνο δυσκολεύουν τη σωστή διάγνωση και αντιμετώπιση, αλλά αγχώνουν τους γονείς χωρίς να δίνουν λύσεις. Αξίζει να δούμε μερικούς από αυτούς τους μύθους και τι τελικά ισχύει στην πραγματικότητα:
- Η δυσλεξία είναι μία. Όχι, δεν υπάρχει μόνο ένας τύπος δυσλεξίας (Shaywitz, 2003) . Η δυσλεξία περιλαμβάνει μεγάλο εύρος δυσκολιών και είναι μοναδική για κάθε άτομο. Επιπλέον, δημιουργεί σύνοδα προβλήματα όπως η έλλειψη οργάνωσης και η δυσκολία συγκράτησης ονομάτων, πληροφοριών ή γεγονότων. Ακόμα και η απομνημόνευση ενός τηλεφωνικού αριθμού αποτελεί πρόβλημα.
- Η δυσλεξία είναι ασθένεια. Όχι, η δυσλεξία είναι μια νευρολογική κατάσταση (Simons, & al., 2000). Δεν υπάρχει φάρμακο που τη θεραπεύει, έχει να κάνει με τη διαφορετική λειτουργία του εγκεφάλου. Φανταστείτε ότι ο εγκέφαλός σας είναι ένας υπολογιστής που χρειάζεται να κάνει μια δουλειά για την οποία όμως δεν είχε σχεδιαστεί. Δε θα δουλέψει το ίδιο αποτελεσματικά. Είναι αναγκαίο να βρούμε τον καλύτερο τρόπο λειτουργίας.
- Το παιδί πρέπει να φτάσει στη β’ τάξη του δημοτικού για να γίνει διάγνωση. Όχι, η έγκαιρη αναγνώριση είναι πολύ σημαντική (Wolf, & Bowers, 1999). Απαιτούνται βέβαια τα σωστά εργαλεία, προκειμένου να συμβεί αυτό. Υπάρχουν πολλοί λόγοι που ένα παιδί δεν μπορεί να ακολουθήσει την ύλη του σχολείου και είναι πολύ σημαντικό πρώτα να αξιολογηθούν η όραση και η ακοή του. Η αξιολόγηση της δυσλεξίας πρέπει να αναλύει τη νευροποικιλότητα. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αναγνωριστούν οι μαθησιακές ικανότητες και αδυναμίες του κάθε παιδιού. Η αδυναμία σε συγκεκριμένες μαθησιακές δεξιότητες καθορίζει και τον τύπο της δυσλεξίας και βοηθά στο σχεδιασμό της σωστής αντιμετώπισης. Πολλές φορές σε μια αξιολόγηση δε χρησιμοποιείται καν η λέξη «δυσλεξία». Περιγραφές όπως «διαταραχή της ακουστικής αντίληψης» ή «απόκλιση στην οπτική μνήμη» κάνουν τη δυσκολία πολύ συγκεκριμένη, ώστε να αντιμετωπιστεί πιο αποτελεσματικά.
- Τα παιδιά με δυσλεξία δεν προχωρούν στο σχολείο. Όλα τα παιδιά μπορούν να μάθουν και να επιτύχουν στο σχολείο. Ένα σύνοδο πρόβλημα της δυσλεξίας είναι η χαμηλή αυτοπεποίθηση. Όταν το παιδί δεν μπορεί να κάνει κάτι που θεωρείται εύκολο και που τα άλλα παιδιά το κάνουν, σπεύδουμε να βάλουμε ταμπέλες και το αποκαλούμε «χαζό» ή «τεμπέλη». Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να αποθαρρύνεται το παιδί και να σταματά να προσπαθεί. Χωρίς προσπάθεια, δεν υπάρχει επιτυχία! Το πρώτο βήμα στην αντιμετώπιση της δυσλεξίας είναι να βοηθήσουμε το παιδί να καταλάβει ότι μπορεί να τα καταφέρει χρησιμοποιώντας διαφορετικές στρατηγικές.
- Υπάρχει μόνο ένας τρόπος μάθησης. Όχι, υπάρχουν πολλοί τρόποι μάθησης κι αυτό ισχύει για όλους. Κανείς δεν μαθαίνει με τον ίδιο τρόπο όπως ο διπλανός του. Το ίδιο συμβαίνει και στη δυσλεξία. Χρειάζεται λοιπόν να βρεθούν οι τρόποι που εξυπηρετούν τη μάθηση ενός παιδιού με δυσλεξία και να εφαρμοστούν.
- Τα παιδιά με δυσλεξία έχουν χαμηλή νοημοσύνη. Πολλοί γονείς στο άκουσμα της διάγνωσης, ή ακόμα και στην υποψία πως το παιδί τους ίσως να έχει δυσλεξία, αντιδρούν λέγοντας «το παιδί μου δεν είναι χαζό!». Πρώτα απ’ όλα, κανένα παιδί δεν είναι χαζό! Δεύτερον, η δυσλεξία δεν σχετίζεται με τη νοημοσύνη του παιδιού. Η νοημοσύνη είναι τουλάχιστον στα φυσιολογικά πλαίσια, κάτι που είναι προαπαιτούμενο προκειμένου να λάβει το παιδί διάγνωση δυσλεξίας.
Η καλύτερη πληροφόρηση για τη δυσλεξία θα πρέπει να προέρχεται από ειδικούς και όχι από το διαδίκτυο ή από συζητήσεις με συγγενείς ή άλλους γονείς. Όλα τα παιδιά μπορούν να μάθουν και θα πρέπει να έχουν τις ίδιες ευκαιρίες. Η δυσλεξία δεν είναι ανικανότητα μάθησης. Είναι ένας διαφορετικός τρόπος μάθησης, που απαιτεί ίσως περισσότερη αφοσίωση, αλλά τελικά τα παιδιά μπορούν να επιτύχουν και να αξιοποιήσουν τις δυνατότητές τους στο έπακρο. Ο Αλβέρτος Αϊνστάιν, ίσως ο πιο διάσημος δυσλεξικός, έχει πει, «ο καθένας είναι μεγαλοφυΐα, αλλά αν κρίνουμε ένα ψάρι από την ικανότητά του να σκαρφαλώσει σ’ ένα δέντρο, θα περάσει όλη του τη ζωή πιστεύοντας ότι είναι ηλίθιο».
