Η κυρία Ελένη είναι 68 ετών, μπερδεύει τα ονόματα των γειτόνων της και ξεχνάει παλιές συνταγές που συνήθιζε να εκτελεί. Μετά από επίσκεψη σε νοσοκομείο διαπιστώθηκαν αλλοιώσεις στον εγκέφαλό της. Η κυρία Κατερίνα είναι 71 ετών, δυσκολεύεται να μάθει καινούρια πράγματα και σπάνια προσέχει μία συζήτηση. Οι συγγενείς της λένε πως τα τελευταία χρόνια έχει αλλάξει πολύ η συμπεριφορά της και ο χαρακτήρας της, καθώς έγινε πιο απαθής και απρόθυμη. Και οι τρεις τους πάσχουν από άνοια.
Όσο συχνά ακούμε την λέξη «άνοια» τόσο πιο πολύ τρομάζουμε με την ιδέα ότι κάτι κακό θα συμβεί σε εμάς και τους οικείους μας. Η άνοια χαρακτηρίζεται ως η κατάσταση κατά την οποία το άτομο έχει χάσει την ικανότητά του να μαθαίνει και να θυμάται πράγματα, να σκέφτεται όπως παλιά, και να συμπεριφέρεται όπως πριν. Όλα αυτά έχουν επίδραση στην καθημερινή λειτουργικότητα του ατόμου. Ο ασθενής με άνοια, ανάλογα με το στάδιο της νόσου στο οποίο βρίσκεται, αντιμετωπίζει διάφορα προβλήματα τα οποία σχετίζονται με την αυτοεξυπηρέτησή του.
Η πιο συχνή μορφή άνοιας είναι η άνοια τύπου Alzheimer. Στην νόσο αυτή, ο ασθενής δυσκολεύεται να χειριστεί πλέον τα χρήματα του, να σχηματίσει σωστά τον αριθμό ενός τηλεφώνου, να προγραμματίσει ένα ραντεβού, να βρει τη σωστή λέξη σε μία πρόταση. Σχεδόν πάντα η νόσος Alzheimer υποδεικνύεται και μέσω των εργαστηριακών ευρημάτων, δηλαδή εξετάσεις αίματος και αξονική ή μαγνητική εγκεφάλου. Άλλες μορφές άνοιας προκαλούν διαφορετικές δυσκολίες στο άτομο και έχουν διαφορετική αιτία. Κάποιες από τις αιτίες αυτές μπορεί να είναι τα αγγειακά προβλήματα, ο χρόνιος διαβήτης, η χοληστερίνη, η νόσος Parkinson, νευροεκφυλιστικές παθήσεις, κ.ά.
Θα πρέπει, ωστόσο, να σημειώσουμε πως τα προβλήματα στην μνήμη δεν σημαίνουν κατ’ ανάγκη και την ύπαρξη άνοιας. Η πιο συνηθισμένη ηλικία έναρξης κάποια άνοιας είναι γύρω στα 60 χρόνια, την ίδια ηλικία περίπου που ξεκινάει και η φυσιολογική γνωστική έκπτωση λόγω γήρατος. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος, το όργανο με το οποίο σκεφτόμαστε, μαθαίνουμε και θυμόμαστε, υπόκειται σε συνεχείς αλλαγές και φθορά. Η φθορά και οι δυσκολίες στην μνήμη είναι εν μέρει φυσιολογικό στάδιο της ανάπτυξης του ανθρώπου. Όταν όμως οι δυσκολίες αυτές γίνουν τέτοιες ώστε να επηρεάζουν αρνητικά την καθημερινότητα του ασθενούς και των γύρω του, τότε είναι χρήσιμη η εξέταση για την ύπαρξη άνοιας.
Οι άνθρωποι που έχουν διαγνωστεί με άνοια έχουν ανάγκη συνεχούς φροντίδας και κάποιοι από αυτούς συνεχούς επίβλεψης. Περιστατικά όπως το να χάνουν το δρόμο τους, να ξεχνάνε το φαγητό στη φωτιά, να εμπιστεύονται αγνώστους στο δρόμο ή να μην αντιλαμβάνονται όταν αρρωσταίνουν είναι συχνά, κυρίως σε προχωρημένα στάδια άνοιας. Δυστυχώς, δεν έχει βρεθεί ακόμη κάποια αποτελεσματική θεραπεία και έτσι η χρήση των φαρμάκων μπορεί να βοηθήσει μόνο στην καθυστέρηση της επιδείνωσης της κατάστασης του ασθενούς.
Να θυμηθώ: Να μη ξεχάσω να αγαπάω τους ανθρώπους που δεν μπορούν να με θυμηθούν πια…
Πέτρος Κεχαγιάς
MSc Νευροψυχολόγος, Ψυχοθεραπευτής
Υπ. Διδάκτωρ Ιατρικής Α.Π.Θ.
www.psychologoslimnos.weebly.com
www.mentalware.gr
