Τα αίτια του πονοκεφάλου μπορεί να είναι οργανικά (υψηλή πίεση, κούραση, αϋπνία, έλλειψη νερού και φαγητού, κ.ά.), αλλά τις περισσότερες φορές έχουν ψυχολογική βάση (όπως στην κεφαλαλγία τάσης). Στην περίπτωση που δε συντρέχει κάποιος οργανικός/βιολογικός λόγος, τότε θα πρέπει να αναζητήσουμε τον τρόπο με τον οποίο οι σκέψεις και το συναίσθημά μας επηρεάζουν και επηρεάζονται από τον πονοκέφαλο. Για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τους πονοκεφάλους που έχουν ψυχολογική βάση και επιμένουν, θα είναι ωφέλιμο να προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε την παραπάνω σχέση.
Ας φανταστούμε λοιπόν έναν κύκλο πάνω στον οποίο υπάρχουν δύο τετράγωνα. Στο ένα τετράγωνο θα βάλουμε τις διάφορες σκέψεις και τα συναισθήματα που μπορεί να συνδέονται με τον πονοκέφαλο, ενώ στο άλλο θα βάλουμε τον πονοκέφαλο και τα συμπτώματα που προκαλεί. Παρότι αυτό το φανταστικό σχήμα είναι αρκετά χοντροειδές, είναι ωστόσο αρκετό για να κατανοήσουμε ότι σπάζοντας σε κάποιο σημείο τον κύκλο, μπορούμε να παρέμβουμε και να καλυτερέψουμε την κατάσταση.
Ένας τέτοιος κύκλος δημιουργείται συνήθως μέσα σε περιόδους έντονου άγχους ή στεναχώριας. Προβλήματα της καθημερινότητας, οικονομική ασφυξία, απότομη αλλαγή στην καθιερωμένη ζωή, απώλεια εργασίας και πένθος είναι κάποια από τα προβλήματα τα οποία επιδρούν στον ψυχολογικό μας κόσμο δημιουργώντας στρες, αίσθημα αδυναμίας και σκέψεις μοναξιάς ή απειλής. Έτσι, με τα υλικά του άγχους, των αρνητικών σκέψεων και της πίεσης, σχηματίζεται το πρώτο τετράγωνο, το οποίο θα οδηγήσει σύντομα στο σχηματισμό του δεύτερου τετραγώνου. Είναι γνωστό ότι ο ψυχικός μας κόσμος αλληλεπιδρά με το σώμα μας διαρκώς και με έναν περίπλοκο τρόπο, όπως γίνεται για παράδειγμα σε καταστάσεις στρες. Όταν βιώνουμε ή σκεφτόμαστε κάτι που μας αγχώνει ή μας θλίβει συνήθως έχουμε ταχυπαλμίες, ιδρώνουμε, πονάει το στομάχι μας και αισθανόμαστε πίεση στο κεφάλι. Η τελευταία αντίδραση του σώματός μας οδηγεί στην εμφάνιση πονοκεφάλων με τα γνωστά σε όλους μας συμπτώματα. Με αυτό τον τρόπο φτιάχτηκε και το δεύτερο τετράγωνο, το οποίο με τη σειρά του μπορεί να ενεργοποιήσει και πάλι το πρώτο. Αυτό συμβαίνει διότι όταν υποφέρουμε από χρόνιους και έντονους πονοκεφάλους αισθανόμαστε πως δεν υπάρχει κανένας που να μπορεί να μας βοηθήσει, ότι ο πονοκέφαλος κυριεύει τη ζωή μας και ότι ίσως δεν έχουμε καμία δυνατότητα να του ξεφύγουμε. Αυτό αναπόφευκτα οδηγεί και πάλι πίσω στο τετράγωνο του πόνου.
Εμποδίζοντας και σπάζοντας αυτό τον κύκλο σε κάποιο σημείο κάνουμε ένα βήμα προς την αντιμετώπιση του πονοκεφάλου μας. Χρησιμοποιώντας τεχνικές που μας απαλλάσσουν από τα σωματικά συμπτώματα (φάρμακα, άσκηση, ξεκούραση), αλλάζοντας τον τρόπο σκέψης μας (εστιάζοντας την προσοχή μας στα πράγματα που μπορούμε να καταφέρουμε και έχουμε πετύχει έως τώρα), ή ελέγχοντας τα αρνητικά μας συναισθήματα (εμποδίζοντάς τα να μας καταβάλλουν, δίνουμε χώρο στα πράγματα που μας κάνουν χαρούμενους), θα είμαστε σε θέση να αισθανόμαστε εμείς οι κυρίαρχοι της ζωής μας και όχι ο πόνος.
Τελικά, ο πονοκέφαλος λειτουργεί σα συναγερμός ότι κάτι θα πρέπει να αλλάξουμε στο σώμα και τη ψυχολογική μας κατάσταση. Μέχρι να αντιδράσουμε θα χτυπάει συνεχώς…
Πέτρος Κεχαγιάς
MSc Νευροψυχολόγος, Ψυχοθεραπευτής
Υπ. Διδάκτωρ Ιατρικής Α.Π.Θ.
www.psychologoslimnos.weebly.com
www.mentalware.gr
