Κως
Μία από τις αυθεντικές γεύσεις του νησιού είναι το παραδοσιακό κρασοτύρι ή «διαμάντι της Κω», που ωριμάζει σε άλμη εμπλουτισμένη με οινολάσπες του ντόπιου κρασιού. Γεύση με οινικό άρωμα που ταιριάζει με καρπούζι. Αξίζει μια επίσκεψη στο οινοποιείο και στους αμπελώνες Τριανταφυλλόπουλου για γευσιγνωσία των κρασιών. Θα αποχαιρετίσεις γλυκά το νησί με γλυκό κουταλιού ντοματάκι.
Ρόδος
Η ποικιλία των παραδοσιακών γλυκών της Ρόδου είναι ανεξάντλητη. Τα σκήπτρα κρατά το διάσημο γλυκό μελεκούνι (παστέλι), που συνοδεύει τα ευχάριστα γεγονότα και προσφέρεται σε φύλλα νεραντζιάς. Δεν νοείται γάμος ροδίτικος χωρίς μελεκούνια. Γλυκό για εξαιρετικές περιστάσεις θεωρούνται τα μοσχοπούγκια, που είναι αμυγδαλωτά σε σχήμα μισοφέγγαρου, αρωματισμένα με ανθόνερο. Ανεξάντλητες είναι οι συνταγές με πρωταγωνιστές τα τοπικά προϊόντα. Τρανή απόδειξη, τα χειροποίητα ζυμαρικά «κουλουρία», που είναι σπιτικά λαζάνια. Γεύση θα πάρεις και από τα πιταρούδια που φτιάχνονται με ρεβίθια και τα τιμούν στα περισσότερα εστιατόρια του νησιού. Η Ρόδος έχει γράψει τη δική της οινική ιστορία, καθώς εκεί καλλιεργούνται η εκλεκτή ποικιλία Αθήρι (ΠΟΠ), το λευκό μοσχάτο αλλά και η ερυθρή Μανδηλαριά, η δεύτερη πιο σημαντική ποικιλία του νησιού.
Κάλυμνος
Η γαστρονομία του «νησιού των σφουγγαράδων» είναι απόλυτα συνδεδεμένη με τη θάλασσα. Το χταπόδι είναι πρωταγωνιστής στην κουζίνα και μαγειρεύεται με πολλούς τρόπους – ένας από αυτούς είναι οι διάσημοι χταποδοκεφτέδες. Οι κριθαροκουλούρες ζυμώνονται με γλυκάνισο, μαστίχα και μαυροκούκι και από αυτές φτιάχνεται η σαλάτα «μιρμιζέλι». Το μελάνι χταποδιού, όπως και η παστή σαρδέλα, παράγεται και συσκευάζεται από τις γυναίκες των ψαράδων και την Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση Καλύμνου «Παναγιά Υπαπαντή». Το σπινιάλο, ένας εκπληκτικός μεζές με πίνες, αχινούς και σαλάχι συντηρημένα σε θαλασσινό νερό, φτιάχνεται από τους ψαράδες.
Λέρος
Στο νησί με τους ήπιους ρυθμούς ζωής θα δοκιμάσεις το ντόπιο πιάτο «κουκουβάδες», που είναι μπαρμπούνια με δεντρολίβανο και σταφίδες. Στα αμυγδαλωτά έχουν παράδοση, από τα κλασικά μέχρι τα γεμιστά με πορτοκάλι. Θα ξεδιψάσεις με ευωδιαστή σουμάδα, που πωλείται στα ζαχαροπλαστεία.
Λήμνος
Τόπος ευλογημένος. Αύταρκες το νησί του Ηφαίστου, που φημίζεται για τα τυριά Μελίχλωρο, Καλαθάκι ΠΟΠ και Κασκαβάλι αλλά και για τα χειροποίητα ζυμαρικά, όπως τα αφτούδια, οι μακαρούνες ή τα φλομάρια (τοπικές χυλοπίτες). Θα πάρεις γεύση από το εξαιρετικό κρασί από την ποικιλία «Μοσχάτο Λήμνου». Ιδιαίτερη μνεία αξίζουν τα παραδοσιακά γλυκίσματα «βενιζελικά» που φτιάχνονται με αμύγδαλο και σοκολάτα, καλύπτονται με γλάσο βανίλιας και οι ντόπιοι αφιέρωσαν στον Ελευθέριο Βενιζέλο.
Λέσβος
Οι παστές σαρδέλες και το διάσημο ούζο της βάζουν τη σφραγίδα τους στο νησί, που έχει πολλά ακόμα προϊόντα να παρουσιάσει, όπως το «υγρό χρυσάφι του Όμηρου», το ανοιχτόχρωμο ελαιόλαδο, το φυσικό αλάτι Καλλονής, το πικάντικο λαδοτύρι, τα χειροποίητα ζυμαρικά, οι χάχλες (η λεσβιακή εκδοχή του τραχανά σε σχήμα βαρκούλας), τα λικέρ και οι μαρμελάδες.
Χίος
Είναι διάσημη για τη μαστίχα, υπάρχουν όμως και λιγότερο γνωστοί αλλά εξίσου γευστικοί εκπρόσωποι της τοπικής κουζίνας, όπως το τυρί μαστέλο και τα κορδέλλια ή, αλλιώς, χυλοπίτες.
Αστυπάλαια
Στη «γέφυρα» που ενώνει τις Κυκλάδες και τα Δωδεκάνησα θα δοκιμάσεις τα κιτρινοκουλούρια που αρωματίζονται με άγρια ζαφορά που αφθονεί στο νησί – γεύση εξωτική. Τα φρέσκα τυριά (χλωρή, μυζήθρα σε καλαθάκι) είναι θεσπέσια, αλλά και η ξυαλίνα, ένας τύπος γιαουρτιού. Η κουζίνα της Αστυπάλαιας φημίζεται για τον συνδυασμό γλυκού και αλμυρού που θα ανακαλύψεις στα πουγκιά, που είναι γεμιστά με κοπανιστή και μέλι θυμαρίσιο που παράγει ο τόπος.
Ικαρία
Με τι τρέφονται οι ντόπιοι και ζουν πολλά χρόνια; Ελαιόλαδο, παραδοσιακό κατσικίσιο τυρί «καθούρα», γνωστό από τον 17ο αιώνα, ντόπιο αγριοκάτσικο, βότανα, ψάρια, καϊσιά, έναν τύπο βερίκοκου που γίνεται γλυκό κουταλιού, μέλι, γνωστό και ως «άναμμα», με πηχτή υφή, γλυκό τριαντάφυλλο και δυνατό ερυθρό κρασί από τις τοπικές ποικιλίες Φωκιανό και Μπεγλέρι.
Σαντορίνη
Η ηφαιστειακή, άνυδρη γη χαρίζει νοστιμάδα στη φάβα, στο διάσημο ντοματάκι, στην κάππαρη αλλά και στα αμπέλια που παράγουν το γλυκό κρασί Vinsanto και τα φημισμένα σε όλο τον κόσμο κρασιά από την ποικιλία Ασύρτικο.
Πάρος
Νησί με οινική παράδοση αιώνων. Η παραδοσιακά καλλιεργούμενη ερυθρή ποικιλία είναι η αιγαιοπελαγίτικη Μανδηλαριά και η λεύκη Μονεμβασιά που δίνει οίνους ΟΠΑΠ. Θα γευτείς παριανή γραβιέρα, σούρωμα (ξινομυζήθρα) από τον Συνεταιρισμό, κάππαρη, παξιμάδια και ψωμί από ξυλόφουρνο, ζαχαρομπακλαβά, τσιμπητά μυζηθροπιτάκια με τοπική μυζήθρα. Η ψητή γούνα (λιαστό ψάρι) συντροφεύει τη σούμα (τοπικό τσίπουρο).
Σύρος
Το Σαν Μιχάλη είναι η διάσημη γραβιέρα του νησιού, που φημίζεται και για τα λουκούμια, τις χαλβαδόπιτες,τις παστελαριές, τον πολτό μάραθου, την κάππαρη, το θυμαρίσιο μέλι και την εκπληκτική λούζα που αρωματίζεται με μπαχάρι και κανέλα.
Τήνος
Στην ντόπια κουζίνα φιγουράρουν η κάππαρη, το κρίταμο, η φημισμένη αγκινάρα, η λιαστή ντομάτα, τα εφτάζυμα παξιμάδια, τα τηνιακά τυριά, όπως η μυζήθρα και η κοπανιστή, που παράγονται στο τυροκομείο του νησιού. Από το χοιρινό κρέας παρασκευάζουν σύγκλινα, λουκάνικα, λούζα, λουκάνικα. Δοκιμάστε μαραθοτηγανίτες, ξεροτήγανα, αμυγδαλωτά και τα ψαράκια (σκαλτσούνια).
Μύκονος
Αν και κοσμοπολίτικο, προβάλλει τα τοπικά προϊόντα του, τον πολιτισμό του. Ξακουστή είναι η μυκονιάτικη λούζα (αλλαντικό) –εκλεκτός μεζές–, η πιπεράτη κοπανιστή (τυρί ευωδιαστό) και τα αμυγδαλωτά. Θα φας λουβιά, όπως λένε οι ντόπιοι τα αμπελοφάσουλα που σερβίρουν με σκορδαλιά, και θα γλυκαθείς με μελόπιτα που φτιάχνεται με φρέσκο τυρί «ροβολιά», άφθονο μέλι και κανέλα.
Άνδρος
Φημισμένη για τη γαστρονομία της και την ποικιλία των τυριών της, όπως η πετρωτή ή αρμεξιά από αγελαδινό γάλα και το βολάκι με την πολύπλοκη γεύση. Θα δοκιμάσεις την ονομαστή φουρτάλια (ομελέτα) που φτιάχνει κάθε νοικοκυρά με την έμπνευση που της χαρίζουν τα τοπικά προϊόντα, όπως η λούζα και τα λουκάνικα. Θα πιεις πόντζι, ένα δυνατό ποτό που γίνεται με βάση τη ρακή, από μούρα και άφθονο μέλι, και θα γλυκαθείς με τα αμυγδαλωτά, πασπαλισμένα με κρουστή αχνοζάχαρη.
Νάξος
Διάσημα είναι το αρσενικό τυρί και η γραβιέρα Νάξου ΠΟΠ, οι γλυκοφάγωτες πατάτες και το παραδοσιακό λικέρ κίτρο. Δοκίμασε και τα κρέατα που εκτρέφονται στο νησί και δίνουν το στίγμα της παραδοσιακής του κουζίνας.
Κύθηρα
Το νησί επιμένει παραδοσιακά, με το θυμαρίσιο μέλι, τα τραγανά λαδοπαξίμαδα, το ελαιόλαδο, το τυρί φράτσια που καπνίζεται σε ντόπια αρωματικά βότανα, τα χειροποίητα ζυμαρικά, το γλυκό πάστα μύλου με αμύγδαλο και το περίφημο ποτό Φατουράδα, που φτιάχνεται από τσίπουρο, κανέλα, γαρύφαλλο και μέλι.
Σκόπελος
Παράδοση στα γλυκό του κουταλιού δαμάσκηνο (αυγάτο), στους ροζέδες, στο κατσικίσιο τυρί και το μέλι.
Κεφαλονιά
Υψώνεις το ποτήρι με κρασί Ρομπόλα ή Μαυροδάφνη Κεφαλληνίας, δοκιμάζεις τυρί πρέντζα με θρούμπι, κυδωνόπαστο, μάντολες, παστέλι και μέλι.
Ζάκυνθος
Το αψύ λαδοτύρι Ζακύνθου συνοδεύει το κρασί Βερντέα.
Κέρκυρα
Αξέχαστη μένει η γεύση από το αλλαντικό νούμπουλο. Η συκομαΐδα ή συκόπιτα, λιαστό σύκο που ζυμώνεται με μπαχαρικά, ούζο και μούστο, είναι ιδιωματικός μεζές για τσίπουρο. Αφθονεί το κουμκουάτ σε λικέρ, μαρμελάδα και γλυκό του κουταλιού. Θα πιεις Τζιτζιμπίρα και θα γευτείς φογάτσα, είδος τσουρεκιού βενετσιάνικης καταγωγής.
Κρήτη
Ξεχωρίζει για τον πλούτο των γευστικών παραδόσεων. Απάκι (καπνιστό χοιρινό), παραδοσιακό λουκάνικο ξιδάτο, λουκάνικο με σταμναγκάθι, κατσικίσια γραβιέρα, γαλομυζήθρα ή πηχτόγαλο (η υφή του θυμίζει γιαούρτι), στάκα, ξινομυζήθρα, τυρομάλαμα, ανθότυρος ξερός. Παραδοσιακά παξιμάδια, τραγανά καβρουμαδάκια, κρίθινο ντακουλάκι. Ξινόχοντρος που μαγειρεύεται με χοχλιούς, χειροποίητα ζυμαρικά σκιουφιχτά, ομαθιές (χοιρινό λουκάνικο με κρεμμύδι, αμύγδαλα, χόντρο και σταφίδες). Απόχτι, αλατισμένο κρέας που αποξηραίνεται στον ήλιο ή γίνεται καπνιστό. Ελαιόλαδο, ελιές, μέλι, ασκορδούλακοι (βολβοί), τσικουδιά, κρασί από τις τοπικές ποικιλίες αμπέλου. Καλιτσούνια ανεβατά, ξεροτήγανα.
Σαμοθράκη
Το μοναδικό τυροκομείο του νησιού παράγει γραβιέρα, κασκαβάλι, τυρί σαρακατσάνικο που ζυμώνεται στο χέρι και φέτα.
Αίγινα
Το φιστίκι δίνει ιδέες για σάλτσα φιστικιού και γλυκόξινη σάλτσα με φιστίκι.
