Αν σας ρωτήσει κανείς να περιγράψετε τα Χριστούγεννα, τι σας έρχεται στο μυαλό;
Μερικές λέξεις θα ήταν: στολισμένο δέντρο, λαμπάκια, γλυκά, Άγιος Βασίλης, οικογένεια, θαλπωρή, χαρά, ζεστασιά, ξεκούραση, φίλοι, δώρα, ταξίδι, τζάκι και πολλά άλλα.
Αυτό αποτελεί μια νοητική αναπαράσταση – μια εικόνα, με άλλα λόγια – που έχουμε οι περισσότεροι άνθρωποι για τις γιορτές των Χριστουγέννων. Ας αναλογιστούμε σε αυτό το σημείο πώς έχει προκύψει αυτή η αντίληψη που έχουμε για τα Χριστούγεννα: προέρχεται από δικά μας βιώματα, από κατασκευασμένες διαφημιστικές εικόνες, από τη ζωή διασήμων, από τις διηγήσεις άλλων για το πώς θα έπρεπε να είναι τα «ευτυχισμένα» Χριστούγεννα;
Με άλλα λόγια έχουμε συγκεκριμένες προσδοκίες για το πώς πρέπει να είναι τα Χριστούγεννα. Όμως, πρέπει για ποιον;
Η περίοδος των Χριστουγέννων έχει συνδεθεί όσο καμία άλλη γιορτή με την κατανάλωση, και είναι σαν να νιώθουμε υποχρεωμένοι να κάνουμε ψώνια, δώρα, να προετοιμάσουμε το εορταστικό τραπέζι ή να πάμε σε κάποιον παραμυθένιο προορισμό για να περάσουμε τα «τέλεια Χριστούγεννα». Ενώ παράλληλα είμαστε ερωτευμένοι με τον/την σύντροφό μας και διατηρούμε άριστες σχέσεις με όλη την οικογένεια και τους συγγενείς.
Στην πραγματική ζωή, ωστόσο, υπάρχουν και ζευγάρια που δεν είναι και τόσο ευτυχισμένα, οικογένειες που δεν είναι πολύ δεμένες, άνθρωποι που δεν έχουν σύντροφο, άνθρωποι που είναι σε πένθος, οικονομικά προβλήματα, ανάγκη για ξεκούραση και χαλάρωση με έναν τρόπο που δεν επιτάσσουν οι διαφημιστικές καμπάνιες.
Αυτή η απόσταση, λοιπόν, - του πώς πρέπει να είναι τα Χριστούγεννα και πώς πραγματικά τα βιώνει κάποιος – δημιουργεί πολλές φορές σύγκρουση στο άτομο, η οποία μπορεί να μετατραπεί σε θλίψη, έντονο στρες, σε αναξιότητα, σε βύθισμα στη μοναξιά ή να επιδεινώσει τα συμπτώματα της κατάθλιψης.
Τα συναισθήματα αυτά μπορούν να χειροτερεύσουν από την έντονη ενασχόληση με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Όπου φίλοι και γνωστοί μοιράζονται – προφανώς – ευχάριστες στιγμές τους με φίλους, οικογένεια, σε όμορφους προορισμούς, ποζάροντας χαμογελώντας. Εικόνες τις οποίες ο αναγνώστης συχνά «καταπίνει» χάνοντας έτσι την επαφή με την πραγματικότητα, εξιδανικεύοντας σχέσεις και καταστάσεις, συγκρίνοντας ταυτόχρονα αυτό που βλέπει με τη δική του – ίσως όχι και τόσο – συναρπαστική κατάσταση. [Αποτελεί άλλο θέμα προς συζήτηση το γιατί κάποιος που περνά τόσο μοναδικά και όμορφα να χρειάζεται να διακόψει αυτή τη στιγμή και να την προβάλει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης]
Το ζήτημα που θα ήθελα να τονίσω λοιπόν, είναι κατά πόσο επιτρέπει κανείς στον εαυτό του να διαφοροποιεί τη διασκέδασή του και τη χαλάρωσή του απαλλαγμένος από μια ιδεατή εικόνα εορτών.
Θα ήταν χρήσιμο, αρχικά, να αποφασίσει ο καθένας τι έχει πραγματικά ανάγκη, τι χρειάζεται από την περίοδο των διακοπών. Κατ’ επέκταση αυτή η συνειδητοποίηση θα βοηθήσει στην καλύτερη επιλογή ατόμων και δραστηριοτήτων και αντίστοιχα την αποφυγή άλλων που μπορεί να προκαλούν δυσφορία.
Μερικές προτάσεις θα μπορούσαν να είναι:
- Αποφυγή συναντήσεων με ανεπιθύμητους συγγενείς: Οι οικογενειακές συναντήσεις καλό θα είναι να αποσκοπούν στην επανασύνδεση αγαπημένων προσώπων. Σε άλλη περίπτωση καταλήγει ένα πεδίο μάχης ή ένα ναρκοπέδιο. Και οι δύο περιπτώσεις είναι εξίσου κουραστικές και ψυχοφθόρες, ειδικά για μια περίοδο ξεκούρασης.
- Αποφυγή οργάνωσης εορταστικού τραπεζιού αν αυτό προκαλεί έντονο στρες: Αν ένα εορταστικό τραπέζι μετατρέπεται, γι’ αυτόν που το διοργανώνει, σε διαγωνισμό μαγειρικής και φιλοξενίας, τότε μάλλον χρειάζεται επανεξέταση έτσι ώστε και ο οικοδεσπότης να απολαύσει εξίσου στιγμές χαλάρωσης με τους αγαπημένους του. Σκοπός δεν είναι να ευχαριστηθούν μόνο οι άλλοι. Εξάλλου, οι αγαπημένοι μας άλλοι γίνονται περισσότερο χαρούμενοι με την παρουσία μας και τη συντροφιά μας και όχι με την «άψογη εξυπηρέτηση» την οποία θα μπορούσαν να βρουν και σε κάποιο καλό εστιατόριο.
- Όριο σε αναγκαστικές επισκέψεις: Αν υπάρχουν επισκέψεις που δε σας είναι και τόσο ευχάριστες, οριοθετείστε τις χρονικά, έτσι ώστε να μην προκαλούν στρες και δυσφορία. Το προδιαγεγραμμένο πλάνο βοηθά στην καλύτερη διαχείριση και στην αίσθηση ότι δεν έχετε αναλωθεί σε κάτι μη επιθυμητό.
- Διαχείριση μοναξιάς: Παρατηρείται συχνά το αίσθημα της μοναξιάς να μεγεθύνεται σε περιόδους εορτών, με αποτέλεσμα να υπάρχει διαστρέβλωση της πραγματικότητας και η λανθασμένη πεποίθηση κάποιου ότι είναι εντελώς μόνος. Είναι χρήσιμο σε τέτοιες στιγμές να κινητοποιηθούμε στην αναζήτηση ανθρώπων, από το να παραμείνουμε στη δυσκολία αυτού που δεν έχουμε. Επιπρόσθετα, βοηθά, πολλές φορές ο προγραμματισμός δραστηριοτήτων από πριν ώστε να υπάρχει ένα σχετικά γεμάτο πρόγραμμα καθώς και η λήψη πρωτοβουλίας να τηλεφωνήσουμε σε φίλους ώστε να προτείνουμε κάτι ή απλά να δηλώσουμε την επιθυμία για παρέα. Είναι σημαντικό να μην βυθιστούμε μέσα στο αίσθημα του «είμαι μόνος/η», αλλά αντίθετα να αξιοποιήσουμε δυνατότητες που μπορεί να προσφέρονται από την κοινότητα και από τον περίγυρό μας, αλλά ακόμα και ένα ταξίδι που θα μας φέρει κοντά με συγγενείς ή φίλους που επιθυμούμε να δούμε.
- Οικονομική διαχείριση: Τα χρήματα δεν αποτελούν εγγυητή της πραγματικής διασκέδασης και χαλάρωσης, αλλά περισσότερο μας ωθούν στην κατανάλωση η οποία έχει επίπλαστο ή εφήμερο αποτέλεσμα. Αντιστοίχως, δραστηριότητες και συντροφιά με αγαπημένα πρόσωπα, πιο ποιοτικός χρόνος με τον εαυτό μας και τον σύντροφό μας, ίσως να είναι πραγματικά αυτό που λείπει από μια καθημερινή ρουτίνα. Μπορεί να μην έχεις την δυνατότητα να κάνεις όλα αυτά που θα ήθελες όπως τραπέζι, ρεβεγιόν, δώρα. Μπορείς να προτείνεις στους φίλους σου να φτιάξετε κάτι όλοι μαζί και να το απολαύσετε.
- Κατανάλωση αλκοόλ με μέτρο: Μπορεί προσωρινά να προκαλεί εφορία και να έχουμε την ελπίδα ότι λειτουργεί ανακουφιστικά, στην πραγματικότητα όμως συμβάλλει στο άγχος, στην ανησυχία και στην κατάθλιψη. Το αλκοόλ δημιουργεί πρόβλημα στο να διαχειριστούμε τα συναισθήματά μας και συνήθως έπεται αίσθημα ντροπής και ενοχής το οποίο τελικά αυξάνει τη ψυχολογική δυσφορία του ατόμου.
Στόχος ας είναι να γίνουν αυτές οι μέρες – όχι κάτι συναρπαστικό και αξέχαστο, αλλά – μια ευκαιρία να αφιερώσουμε χρόνο στον εαυτό μας, κάνοντας πράγματα που μας ευχαριστούν ουσιαστικά, όντας με ανθρώπους που θέλουμε να είμαστε, αποφεύγοντας να επιφορτίσουμε με άγχος και αυτές τις λίγες ημέρες που έχουμε στη διάθεσή μας.
Σε κάθε περίπτωση αν νιώθουμε ότι τα αρνητικά συναισθήματα δεν μειώνονται και τα συμπτώματα της θλίψης επιμένουν, είναι πολύ χρήσιμο, να συμβουλευτούμε κάποιον ψυχοθεραπευτή. Το δυσφορικό συναίσθημα μπορεί να μειωθεί και να κάνουμε επιλογές που νωρίτερα δεν μπορούσαμε καν να δούμε ότι υπάρχουν.
Όμορφες, γαλήνιες γιορτές σε όλους!
