Το 1982 ο Παρτιζάνος Πρόεδρος της Ιταλικής Δημοκρατίας Sandro Pertini προσκάλεσε την τότε Ελληνίδα Υπουργό Πολιτισμού, αείμνηστη Μελίνα Μερκούρη να παρευρεθείτιμητικά στα αποκαλυπτήρια των δύο αρχαίων ελληνικών μπρούτζινων αγαλμάτων που συνδυάστηκε με τα εγκαίνια, του Νέου Αρχαιολογικού Μουσείου στο Ρέτζιο της Καλαβρίας.
Τα δύο αγάλματα γνωστά ως ‘’οι πολεμιστές του Riace’’ είχαν βρεθεί 10 χρόνια πριν, στις 16 Αυγούστου 1972 σε απόσταση 200 μέτρων από την ακτή του Riace, και σε βάθος οκτώ μέτρων, από τον ερασιτέχνη ψαροτουφεκά Stefano Mariottini.
Ήμουν τότε στο Υπουργείο Πολιτισμού και επιθυμούσα πολύ να την συνοδεύσω, γνώριζε την γνωριμία που είχα με τον SandroPertini ο οποίος εκλεγόταν Βουλευτής του Σοσιαλιστικού κόμματος από το 1946 στην πόλη που σπούδαζα, την Γένοβα.
Στα χρόνια της Δικτατορίας των Συνταγματαρχών εμιγκρές,μαζί με τους επίσης Έλληνες φοιτητές Γιάννη Ζήσιμο καιΘανάση Πετρίδη, συμμετείχαμε ενεργά στη προεκλογική του εκστρατεία το 1972, προκειμένου να εκλεγεί ξανά Βουλευτής.
Είμαστε μέρος της αυτοκινητοπομπής του, και τον συνοδεύαμε στις ομιλίες που έκανε ανά την Λιγουρία, και τις νύχτες ρίχναμεφακέλους με φυλλάδια και ψηφοδέλτια, κάτω από τις πόρτεςτων σπιτιών της πόλης.
Πέρασε είκοσι χρόνια της ζωής του σε φυλακές και εξορίες στα χρόνια του φασισμού, και μερικά από αυτά, στην ίδια φυλακήμε τον Αντόνιο Γκράμσι.
Φιλέλληνας, το 1968 ως πρόεδρος της Ιταλικής Βουλής κατήγγειλε την Δικτατορία των Συνταγματαρχών, για τον βασανισμό του Αλέκου Παναγούλη, και οι παρεμβάσεις του για τον Έλληνα Αγωνιστή λειτούργησαν καταλυτικά για την μηεκτέλεση της θανατικής ποινής που του είχε επιβληθεί.
Υπήρξε ο πρώτος ξένος επίσημος που έφθασε την Αθήνα, και ήταν παρόν στην κηδεία του, τον Μάιο του 1976.
Η Μελίνα με το γλυκό – παραπονιάρικο ύφος της, μου είπε: ‘’Νίκο βλέπεις οι εφημερίδες γράφουν ότι σπαταλώ δημόσιο χρήμα σε φιέστες, θα έρθει μόνο η γραμματέας μου Εμμανουέλα Παυλίδου, και ο Πρέσβης μας στη Ρώμη, Χρήστος Στριμμένος.’’
Φέτος 42 χρόνια μετά πραγματοποίησα το ταξίδι τάμα.
Αισθάνθηκα ρίγος στο αντίκρισμα των δύο μπρούτζινων αριστουργημάτων που χρονολογούνται το 460 π.Χ., στο υπέροχο Νέο κτήριο του Αρχαιολογικού Μουσείου του Ρέτζιο, στην ειδική αίθουσα μεγάλων διαστάσεων που δημιουργήθηκεειδικά για να εκτεθούν μόνιμα.
Έμεινα τρεις μέρες στο Ρέτζιο Καλαβρία πόλη της MagnaGrecia, την οποία δημιούργησαν τον 8ο αιώνα π.Χ. Χαλκιδείς, και πήγαινα κάθε πρωί στις 9:00 στο Μουσείο.
Ήμουν τυχερός γιατί συνέπεσε να ακολουθώ οργανωμένο γκρουπ, και να παρακολουθώ από τους αρχαιολόγους την ξενάγηση που έκαναν.
Η επιτρεπόμενη μέγιστη διάρκεια παρανομής στην αίθουσα των γλυπτών ήταν 15 λεπτά, εξερχόμουν, έπαιρνα νέο εισιτήριο 12 ευρώ και επανεισερχόμουν παρακολουθώντας την ξενάγηση του επόμενου γκρουπ.
Παραμονή της αναχώρησής μου από την Αθήνα, επισκέφθηκα το Αρχαιολογικό Μουσείο στην οδό Πατησίων, ήθελα να έχω νωπά στη μνήμη μου τα δύο μπρούτζινα γλυπτά που εκτίθενται σ’ αυτό και από μαθητής γνώριζα, για να μπορώ να συγκρίνω.
- Τον κεραύνιο Δία ή κατ’ άλλους τον Ποσειδώνα επίσης δημιούργημα του 460 π.Χ., που ανασύρθηκε από την θαλάσσια περιοχή του Αρτεμισίου της Βόρειας Εύβοιας.
- Τον έφηβο αθλητή του 340 π.Χ. που επίσης ανασύρθηκε από την θάλασσα των Αντικυθήρων.
Δεν είμαι γνώστης ούτε αξιολογητής των γλυπτών έργων της κλασσικής Ελλάδας, όμως τα γλυπτά του Riacce είναι μοναδικού κάλλους, και δε απαιτείται να έχεις ειδικές γνώσεις για να κρίνεις.
Το αντίκρισμα της εκκωφαντικής ομορφιάς τους συγκινεί.
Παράστημα δύναμης και αυτοπεποίθησης, με το προσιτό βλέμμα αγέρωχο, προτάσσοντας με την κίνηση την σωματική ρώμη.
Οι σμιλευμένες εκλεπτυσμένες λεπτομέρειες τους είναι η ενσάρκωση της δύναμης και του κάλλους με τους τεταμένους μυς και τις έντονες εκφράσεις των προσώπων, που προς στιγμήν αισθάνεσαι ότι ετοιμάζονται να σου μιλήσουν, κάνοντας ταυτόχρονα διασκελισμό.
Οι αρχαιολόγοι μας εξήγησαν ότι η προέλευση τους πιθανόν ήταν από εργαστήρια του Άργους ή των Αθηνών που είχαν τη μεγαλύτερη και πιο οργανωμένη παραγωγή γλυπτών, με την τεχνική τηςΧύτευσης του Κεριού, και ότι τα έργα αυτών των περιοχών και αυτής της περιόδου, μεταδίδουν μια οικουμενική συγκίνηση.
Στο ερώτημά μου, πότε, πώς, και γιατί βρέθηκαν τόσο πλησίον της ακτής, οι αρχαιολόγοι απάντησαν ότι:
‘’Η αιτία μπορεί να είναι αποτέλεσμα ναυαγίου ή και σκόπιμη ρίψη τους στην θάλασσα είτε για να ελαφρύνουν το σκάφος, είτε για λόγους απόκρυψης από τους διακινητές της εποχής, και ως χρόνος εκτιμάται ο 1ος αιώνας μ.Χ.. Αυτό σημαίνει ότι μεταφέρθηκαν από την Ελλάδα στην Μεγάλη Ελλάδα, 560 χρόνια μετά την δημιουργία τους.
Είναι γνωστό ότι οι Ρωμαίοι συνήθιζαν να κοσμούν πλατείες ή Μεγαλοπρεπή Δημόσια Κτίρια αλλά και πλούσια οικοδομήματαιδιωτών με γλυπτά έργα’’
Δεν έχει προσδιοριστεί έως τώρα ποιος είναι ο δημιουργός αυτών των γλυπτικών αριστουργημάτων.
Ο αρχαιολόγος ξεναγός της δεύτερης μέρας μας είπε με επιφύλαξη, ότι πιθανόν είναι έργα του Αγελάδα ή του μαθητή του Πολύκλειτου, ο οποίος εργαζόταν στο Άργος, συμμαθητής του Φειδία.
Την τέταρτη μέρα περάσαμε απέναντι στην Σικελία και μείναμεστην Ταορμίνα, το Ταυρομένιον.
Ανηφορίσαμε προς το Αρχαίο Ελληνικό Θέατρο, περπατήσαμε αυτή την πόλη Μουσείο, καθίσαμε σε μια trattoria να γευματίσουμε, μια μουσική κομπανία, με φλάουτο και ακορντεόν, παιάνιζε Σικελική μουσική.
Πιο κάτω ένας μοναχικός μουσικάντης με κόκκινο παντελόνι με το μαντολίνο του, έπαιζε τη μουσική επένδυση του Νίνο Ρώτα από την ταινία ‘’Ο Νονός’’.
Απέθεσα στο πανέρι του δύο ευρώ, ρώτησε από πού είμαι, Έλληνας του είπα, και με αγνό χαμόγελο μου απάντησε ‘’Και Εγώ, εδώ όλοι είμαστε Έλληνες, το αίμα μου είναι ελληνικό’’.
Την επομένη αναχωρήσαμε, έχοντας λάβει τον πιο ωραίο και συγκινητικό αποχαιρετισμό.
Η κάτω Ιταλία και γενικώς οι Ιταλοί, είναι ένας αλληλέγγυοςλαός, αγαπησιάρικος, λατρεύουν τη μουσική και το τραγούδι, έχουν χιούμορ και αυτοσαρκάζονται, δεν αγαπούν τον πόλεμο.
Ο δάσκαλος το επάγγελμα, Μουσολίνι, τους έκανε να πιστέψουν ότι ως κληρονόμοι της μεγαλύτερης και μακροβιότερης Αυτοκρατορίας που υπήρξε στην ιστορία, αυτός θα την επανίδρυε.
Έτυχε να αποκαλυφθεί στη Ρώμη και το Μαυσωλείο του Αυγούστου Καίσαρα το 1933 και παρέσυρε έναν ολόκληρο ιστορικό λαό σε ένα απατηλό όνειρο.
Ν. Σηφουνάκης
Αρχιτέκτων
τ. Βουλευτής – Υπουργός
