Η καντάτα για υψίφωνο, πνευστά και ακορντεόν «Βρυκόλαξ εν Καβειρίω», σε σύλληψη και καλλιτεχνική επιμέλεια του Kournos Music Festival, μουσική του συνθέτη και καλλιτεχνικού διευθυντή του Oros Ensemble, Αποστόλη Κουτσογιάννη και λιμπτέρο τ@ ποιητ@ Μαρλένο Νίκα και Σέμη Σελάμι, θα παρουσιαστεί σε πρώτη εκτέλεση στον υποβλητικό Αρχαιολογικό χώρο Καβειρίου στη Λήμνο, υπό το φως της Αυγουστιάτικης πανσελήνου, στις 8 και 9 Αυγούστου, με ελεύθερη είσοδο για το κοινό. Συμμετέχει το διακεκριμένο μουσικό σύνολο Ventus Ensemble και ο ακορντεονίστας Κωνσταντίνος Ζιγκερίδης, ενώ τα γλυπτά του εικαστικού Φίλιππου Βασιλείου, εμπνευσμένα από τις αναγεννησιακές εικόνες του Gregorio Dati, συνδιαλέγονται με τη μουσική δράση, ξεδιπλώνοντας ετερόκλητες υφές του μύθου. Η παραγωγή πραγματοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος του θεσμού του Υπουργείου Πολιτισμού «Όλη η Ελλάδα ένας πολιτισμός 2025».
Λίγο πριν την παρουσίαση του έργου, η Αφροδίτη Πατουλίδου μιλά στην Athens Voice για την καντάτα «Βρυκόλαξ εν Καβειρίω», ένα μουσικό παραμύθι για τους ηττημένους και αήττητους βρυκόλακες της εποχής μας, για την κλασική μουσική, αλλά και για το metal, που, όπως λέει, «της έδωσε χώρο να ουρλιάξει χωρίς ντροπή».
Συνέντευξη με την Αφροδίτη Πατουλίδου για την καντάτα «Βρυκόλαξ εν Καβειρίω» στη Λήμνο
Η καντάτα «Βρυκόλαξ εν Καβειρίω» έχει έντονα σκοτεινά και μυστηριακά στοιχεία. Νιώθετε ότι η gothic αισθητική που συχνά χαρακτηρίζει τα ρεσιτάλ σας βρίσκει εδώ ιδανικό πεδίο έκφρασης;
Σίγουρα. Ας μου επιτραπεί να αυτοπροσδιορίζομαι ως «helplessly dark romantic», καθώς ό,τι επιλέγω να παρουσιάσω στα προγράμματά μου ξυπνάει μέσα από όνειρα αλύτρωτων ρομαντικών χαρακτήρων, πλεγμένων στη μυθολογία του goth, των χθόνιων θεοτήτων και ό,τι ανθίζει στο σκοτάδι της νύχτας. Είπα «ναι» σε αυτό το έργο πριν καν γραφτεί το λιμπρέτο, και νομίζω αυτό λέει πολλά για το πόσο βαθιά ταυτίζομαι με τη θεματολογία του.
Έχετε τραγουδήσει σε συμφωνικά έργα, λυρικές σκηνές αλλά και σε metal συγκρότημα. Πώς συνομιλούν αυτές οι φαινομενικά διαφορετικές εμπειρίες μέσα στη φωνή και την καλλιτεχνική σας ταυτότητα;
Είμαι όλα αυτά όλες τις στιγμές. Η συμφωνική μουσική με δίδαξε δομή, πειθαρχία, αφαιρετικότητα. Η όπερα με έφερε σε ακραία εκφραστικά και σωματικά όρια, με έκανε να βγω από τον εαυτό μου -κάτι αναπάντεχα αναζωογονητικό. Η metal, μου έδωσε χώρο να ουρλιάξω χωρίς ντροπή, να είμαι ωμή και ακατέργαστη, ενώ η παραδοσιακή με συνέδεσε με κάτι αρχέγονο που διαπερνά τους αιώνες μέσα στην απλότητα και την ιδιοφυία της. Δεν τα διαχωρίζω, με έχω «εκθέσει» σε όλα αυτά και με έχουν διαμορφώσει ανάλογα έτσι ώστε να μπορώ να γίνω λυρική μέσα στη metal, ωμή μέσα στην όπερα, πειθαρχημένη μέσα στην παραδοσιακή και απλή μέσα στην συμφωνική.
Στην καντάτα «Βρυκόλαξ εν Καβειρίω» που συνέθεσε ο Απόστολης Κουτσογιάννης, η φωνή σας στέκεται απέναντι σε ένα ιδιαίτερο μουσικό σύνολο, το Ventus Ensemble, με πνευστά και ακορντεόν. Ποιες ήταν οι μεγαλύτερες φωνητικές ή ερμηνευτικές προκλήσεις που αντιμετωπίσατε;
Το Ventus Ensemble είναι μια εξαιρετική ομάδα μουσικών — σπουδαίοι συνεργάτες και δεξιοτέχνες. Από την πρώτη πρόβα αναπνέουμε σαν ένας πνεύμονας, στενά συνδεδεμένοι ρυθμικά και ηχοχρωματικά. Είναι μεγάλη χαρά να χρησιμοποιώ τη φωνή μου με καθαρότητα και διαφάνεια, ώστε να «λιώσει» μέσα στον ήχο τους και να δημιουργήσει μαζί τους νέα ηχοχρώματα. Ο Αποστόλης Κουτσογιάννης, που έγραψε το έργο ειδικά για εμάς, φρόντισε ώστε η σύνθεση να είναι κομμένη και ραμμένη στα μέτρα μας, προσφέροντας μέγιστη ηχοχρωματική διαφάνεια και αποτελεσματικότητα.
Ο ρόλος σας απαιτεί να ενσαρκώσετε ένα «παρα-λογικό» σύμπαν, γεμάτο βρυκόλακες και σκοτεινούς συμβολισμούς. Πώς προσεγγίζετε την υποκριτική διάσταση μιας τέτοιας μουσικής performance;
Προσπαθώ να βρω την ανθρωπιά μέσα στον βρυκόλακα — ακόμα κι αν είναι απλώς μια σκιά, μια ανάμνηση μετά από αιώνες ατέρμονης πείνας και ανάγκης. Η πείνα, όπως κάθε μορφή εξάρτησης, μπορεί να διαλύσει το σύστημα αξιών ενός ανθρώπου. Η θνητότητα από την άλλη διαμορφώνει θρησκείες και φιλοσοφίες, καθώς προσπαθούμε να δώσουμε νόημα στην ύπαρξή μας. Αναρωτιέμαι: αν είχαμε άπειρο χρόνο, θα εφευρίσκαμε θρησκεία; Ή μήπως θα φερόμασταν εμείς οι ίδιοι ως θεοί; Και θα συνεχίζαμε να εξελισσόμαστε πνευματικά, καλλιτεχνικά και διανοητικά — ή θα περιοριζόμασταν στην απλή επιβίωση; Κάθε ερμηνευτική μου επιλογή περικλείει αυτά τα ερωτήματα. Μέσα από το σκοτάδι του βρυκόλακα ψάχνω το φως της ανθρώπινης ύπαρξης, με όλη την αμφισημία και την ένταση που αυτό συνεπάγεται.
Συχνά στις εμφανίσεις σας διακρίνεται η αγάπη σας για εναλλακτικές αισθητικές φόρμες. Πιστεύετε ότι η κλασική μουσική μπορεί να εμπλουτιστεί δημιουργικά από γκόθικ και metal επιρροές;
Ξεκάθαρα ναι. Η κλασική μουσική έχει μια κομψότητα και μια λάμψη που, κατά τη γνώμη μου, θα μπορούσαν να αναδειχθούν ακόμη περισσότερο αν υπήρχε η πρόσκληση για στιγμές ευθραυστότητας και εσωτερικής αδυναμίας. Για μένα, αυτό ακριβώς φέρνουν η goth και η metal αισθητική: τη δυνατότητα να είσαι το σκοτάδι σου χωρίς να χρειάζεται να απολογηθείς για την κακή σου διάθεση, χωρίς να προσπαθείς επίσης να εντυπωσιάσεις με ή να κρύψεις όσα σε βαραίνουν. Όσο κι αν ακούγεται παράδοξο, μέσα σ’ αυτά τα είδη βρήκα έναν χώρο όπου είναι αποδεκτό να μην είσαι καλά – και αυτή η στάση ζωής, αυτό το βλέμμα προς τον εαυτό χωρίς επιτήδευση, θα μπορούσε πραγματικά να εμπλουτίσει τον λαμπερό αλλά συχνά τελειοθηρικό κόσμο της κλασικής μουσικής.
Η παράσταση θα φιλοξενηθεί στον υποβλητικό Αρχαιολογικό χώρο Καβειρίου στη Λήμνο υπό το φως της Αυγουστιάτικης πανσελήνου. Τι σημαίνει για εσάς να τραγουδάτε σε ένα τέτοιο σκηνικό, μακριά από τις συμβατικές αίθουσες συναυλιών;
Το Καβείριο δεν είναι απλώς σκηνή· είναι ένας τόπος μύησης, σκοτεινός και ιερός, όπου τελούνταν τα Καβείρια Μυστήρια - τελετές κάθαρσης, σιωπής και μεταμόρφωσης. Εκεί, κάτω από τη γη και το φως των πυρσών, οι άνθρωποι έρχονταν σε επαφή με τις αθέατες δυνάμεις του κόσμου. Ποιος ξέρει; Ίσως ο βρυκόλακάς μας να είναι ένας από εκείνους τους μειλίχιους χθόνιους θεούς που κάποτε λατρεύονταν εδώ. Έχει επιβιώσει - αλλά δεν λατρεύεται πια. Περιφέρεται μέσα στον χρόνο, δίχως ιερό, δίχως κοινότητα. Και τώρα, υπό το φως της αυγουστιάτικης σελήνης, επιστρέφει ως σκιά και ερώτημα. Ίσως αυτή η παράσταση να είναι η πρόσκαιρη λατρεία του.
Η καντάτα κινείται ανάμεσα στο σκοτάδι και το φως. Τι εύχεστε να νιώσει το κοινό ακούγοντάς σας στον «Βρυκόλακα εν Καβειρίω»;
Θα ήθελα το κοινό να αναρωτηθεί: γιατί χρειάστηκε η ανθρώπινη φαντασία να γεννήσει έναν βρυκόλακα; Γιατί επιμένουμε να κατοικεί στα παραμύθια μας, στις νυχτερινές αφηγήσεις, στις σκιές του νου μας αυτό το πλάσμα; Είναι ο φόβος του θανάτου; Η φρίκη μπροστά στην ιδέα της αποσύνθεσης; Μήπως η σκοτεινή, ανομολόγητη επιθυμία να μας κατασπαράξει κάτι αθάνατο, κάτι μεγαλύτερο από εμάς; Κατά τον μύθο, η αθανασία του βρυκόλακα είναι βάρος που δεν επιλέγει. Μπορεί να συμβεί στον καθένα, σχεδόν τυχαία, ανεξάρτητα κοινωνικής θέσης, θρησκείας κτιλ —αυτή η σκιά της τύχης τον κάνει ακόμη πιο ανθρώπινο. Δεν είναι τέρας· είναι μια πιθανότητα. Ένας καθρέφτης. Γι’ αυτό θα ήθελα, περισσότερο απ’ όλα, το κοινό να κοιτάξει με συμπόνια το αλλόκοτο, το παρεκκλίνον, το πλάσμα που δεν βρήκε ειρήνη. Μια τέτοια βόλτα στο σκοτάδι μπορεί να είναι μόνο λυτρωτική και να μας συν-χωρέσει όλους σε κοινωνικό επίπεδο.
Είναι η πρώτη σας φορά στη Λήμνο, και μάλιστα με έναν… «Βρυκόλακα». Τι σημαίνει για εσάς αυτή η πρώτη συνάντηση με το νησί μέσα από ένα τόσο ιδιαίτερο έργο;
Δεν θα μπορούσα να φανταστώ πιο αλλόκοτη – και ταυτόχρονα πιο μαγική – πρώτη συνάντηση με το νησί. Το να φτάνω σ’ έναν τόσο ιδιαίτερο τόπο, φέροντας μαζί μου ένα έργο που με αγγίζει σε υπαρξιακό βάθος, είναι για μένα μια εμπειρία μοναδική. Το Φεστιβάλ Κουρνός, η Αναστασία Κότσαλη και η Λητώ Μεσσήνη, με κάλεσαν μέσα από το σκοτάδι του Βρυκόλακα· με αγκάλιασαν με τη φωτεινή φιλοξενία της Λήμνου, με τα τοπία και τη σιωπή των Καβείριων. Κι εγώ απαντώ με ότι έχω δικό μου: με τη φωνή μου, με το σώμα μου, με όσα με απασχολούν χρόνια τώρα ως καλλιτέχνις.
Σύλληψη, καλλιτεχνική επιμέλεια, σκηνική επιμέλεια, σχεδιασμός εκπαιδευτικής δράσης: Kournos Music Festival
Σύνθεση: Αποστόλης Κουτσογιάννης
Λιμπρέτο: Μαρλένο Νίκα, Σέμη Σελάμι
Γλυπτική εγκατάσταση: Φίλιππος Βασιλείου
Ερμηνεύουν:
Αφροδίτη Πατουλίδου, υψίφωνος
Κωνσταντίνος Ζιγκερίδης, ακορντεόν
Ventus Ensemble: Κώστας Τζέκος, Guido De Flaviis, Σπύρος Βέργης, Δημήτρης Ντακοβάνος
INFO
Αρχαιολογικός Χώρος Καβειρίου, Λήμνος, 8 & 9 Αυγούστου, στις 20:00
Πηγή: AthensVoice.gr
