Κατακόρυφη Ζώνωση της Πελαγικής ενότητας του θαλάσσιου περιβάλλοντος που περιλαμβάνουν Βενθικές ή Πυθμένιες ζώνες:
Α) Εύφωτη ζώνη ή Επιπελαγική ζώνη: τμήμα του θαλάσσιου βυθού μέχρι εκεί που φτάνει το φώς και κυμαίνεται από 0-200m. Η ζώνη αυτή αποτελεί την ηπειρωτική υφαλοκρηπίδα (continental shelf ή sublittoral) ή τα χωρικά ύδατα και έχει 4 οικολογικές βενθικές ζώνες:
1) Υπερπαραλιακή ζώνη τμήμα του θαλάσσιου βυθού που γειτνιάζει με την ξηρά και ποτέ δεν καλύπτεται από τη θάλασσα, παρά μόνο ψεκάζεται τα κύματα.
2) Μεσοπαραλιακή ζώνη ή littoral τμήμα του θαλάσσιου βυθού που γειτνιάζει με την ξηρά και αποκαλύπτεται από την δράση της παλίρροιας.
3) Υποπαραλιακή ζώνη: τμήμα του θαλάσσιου βυθού από τα 0-40m.
4) Περιπαραλιακή ζώνη: τμήμα του θαλάσσιου βυθού από τα 40-200m.
Β) Άφωτη ζώνη είναι το τμήμα της πελαγικής ενότητας που δεν φτάνει το φώς από 200m-10000m. Περιλαμβάνει 3 οικολογικές βενθικές ή πυθμένιες ζώνες:
1) Βαθύαλη (battual) ζώνη που είναι η ηπειρωτική κατωφέρεια που ξεκινάει από τα 200m και φτάνει μέχρι τα βάθη 3000m.
2) Αβυσσική (abyssal) ζώνη που φτάνει από τα 3000-6000m βάθη.
3) Αδαία ζώνη από τα 6000-11000m βάθος.(prof AN. Subramanian), (Κουτσούμπας, 2003).
Ζώνωση του θαλάσσιου περιβάλλοντος για την μελέτη οικολογικών παραμέτρων
1)Επιφανειακό στρώμα έχει μέσο πάχος 100-200 μέτρα. Παρουσιάζει έντονες διακυμάνσεις στις παραμέτρους του γιατί βρίσκεται σε συνεχή επαφή και
αλληλεπίδραση με την ατμόσφαιρα. Είναι καλά αναμεμειγμένο στρώμα.
2)Το ενδιάμεσο στρώμα: από τα 100 ή 200 μέχρι τα 1000 μέτρα. Εδώ υπάρχουν το θερμοκλινές (απότομη πτώση της θερμοκρασίας με το βάθος), το πυκνοκλινές (αύξηση της πυκνότητας των στρωμάτων του νερού με το βάθος, όπου έχουμε στρωμάτωση και το αλοκλινές (απότομη αύξηση ή ελάττωση της αλατότητας με το βάθος).
3)Το βαθύ στρώμα: Κάτω από τα 1000 μέτρα βάθος (Παπαθεωδώρου, 2011)
Το θαλάσσιο περιβάλλον μπορεί να διαφοροποιηθεί ακόμα σε:
(α) παράκτια ζώνη (coastal zone),
(β) υφαλοκρηπίδα
(γ) ηπειρωτική κατωφέρεια και ανύψωση (continental slope and rise)
(δ) βαθιά περιβάλλοντα (αβυσσικά πεδία, τάφροι (abyssal plains, trenches)
Οι ορισμοί της Παράκτιας Ζώνης εξαρτώνται από τα φυσικά, γεωμορφολογικά, οικολογικά χαρακτηριστικά, την ανθρώπινη δραστηριότητα και τις χρήσεις γης των παράκτιων περιοχών. Ο επικρατέστερος ορισμός αναφέρει ότι Παράκτια ζώνη είναι (χώρος εκατέρωθεν της οριογραμμής θάλασσας-ξηράς) μια μεταβατική ζώνη, μεταξύ του ηπειρωτικού και του θαλάσσιου χώρου η οποία χαρακτηρίζεται από την αλληλεπίδραση των βασικών στοιχείων της φύσης: του εδάφους, νερού και του αέρα και παρουσιάζει ιδιαίτερα φυσικά (ωκεανογραφικά, βιολογικά, γεωλογικά και
μορφολογικά) χαρακτηριστικά Η ζώνη αυτή περιλαμβάνει το χερσαίο και γειτονικό θαλάσσιο τμήμα (υδάτινο και βυθός).
Λειτουργικά ορίζεται σαν την ζώνη μεταβλητού εύρους που συνορεύει με την ζώνη μεταβίβασης από την ξηρά στη θάλασσα , όπου η παραγωγή, η κατανάλωση και οι διεργασίες ανταλλαγής έχουν τις υψηλότερες τιμές.
Σύμφωνα με την διοικητική έννοια παράκτια ζώνη είναι η ζώνη πλάτους 100 μέτρων ή 5 χιλιομέτρων στην στεριά και μέχρι 1 ή 3 ή 6 ή 12 ναυτικών μιλίων στην θάλασσα (χωρικά ύδατα ή αιγιαλίτιδα ζώνη) υπαγόμενη σε ειδικό διαχειριστικό καθεστώς (Χρήσεις γης-Υποδομές-Ναυτιλία-Επιστημονική έρευνα-Οικονομική εκμετάλλευση). Το θαλάσσιο όριο της προτείνεται να είναι η ισοβαθής των 50 μέτρων (Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ., 2002).
Μέσα στην Παράκτια ζώνη συναντώνται...
Αιγιαλός: Η ζώνη ξηράς που βρέχεται από τη θάλασσα από τις μεγαλύτερες και συνήθεις αναβάσεις των κυμάτων της. Επιπροσθέτως Αιγιαλό αποτελούν οι βράχοι, οι απόκρημνες ακτές ή τα κρηπιδώματα, διότι επικρατεί η αντίληψη ότι αιγιαλός είναι η περιβάλλουσα τη θάλασσα αμμώδης λωρίδα γης
Παραλία: Η ζώνη ξηράς που προστίθεται στον αιγιαλό, καθορίζεται δε σε πλάτος μέχρι 50μ. από την οριογραμμή του αιγιαλού, προς εξυπηρέτηση της επικοινωνίας της ξηράς με τη θάλασσα και αντίστροφα
Αιγιαλίτιδα ζώνη ή Χωρικά ύδατα
Είναι η ζώνη θάλασσας πέρα από την ξηρά όπου το παράκτιο κράτος ασκεί κυρίαρχα δικαιώματα (εύρος μέχρι τα 12 ν.μ) σε βυθό, αέρα και υπέδαφος.
Υφαλοκρηπίδα
Σύμφωνα με τη σύμβαση Διεθνές Δίκαιο Θάλασσας UNCLOS η υφαλοκρηπίδα αποτελείται από το θαλάσσιο βυθό και το υπέδαφος των υποθαλάσσιων περιοχών που εκτείνονται πέρα από την αιγιαλίτιδα ζώνη, σε απόσταση 200 μιλίων από τις γραμμές βάσης (ακτή) που μετριέται το εύρος της αιγιαλίτιδας ζώνης.
Τεχνική Επιμέλεια: Κυριακίδης Σταμάτιος
