Η αλήθεια είναι ότι την άποψη του κ Μπουτάρη επί του θέματος την ήξερα από καιρό. Είχα διαβάσει τo μακροσκελές αφιέρωμα του δημοσιογράφου Alex Spillius της εφημερίδας The Telegraph (Yiannis Boutaris: Greece's vision of hope). Ο δήμαρχος άναψε τσιγάρο κατά τη διάρκεια της συνέντευξης, με συνέπεια να δεχτεί ερωτήσεις αναφορικά με το κάπνισμα εντός δημοσιών κτιρίων. Εξεπλάγην δυσάρεστα με την κίνηση αυτή, σταμάτησα το διάβασμα και έκλεισα τον υπολογιστή.
Ο Δήμαρχος επανήλθε. «Εγώ λέω τα δικαιώματα που έχουν οι μη καπνίζοντες, να έχουν και οι καπνιστές. Μη με βγάζεις εμένα έξω στο κρύο και στο χιόνι να καπνίσω. Προτίθεμαι πάνω σε αυτό το θέμα να καταθέσω πρόταση στο υπουργείο για τροποποίηση του νόμου».
Τώρα αυτή η δήλωση έφερε το θέμα στην επικαιρότητα.
Πράγματι έχουν δικαιώματα οι καπνιστές. Όμως κατά γενική παραδοχή του νομικού μας πολιτισμού, το δικαίωμα οριοθετείται εκεί που αρχίζουν τα δικαιώματα των άλλων. Κανείς δεν απαγορεύει στους καπνιστές το κάπνισμα. Το δικαίωμα στο κάπνισμα δεν είναι απόλυτο και περιορίζεται στο βαθμό που θίγει το δικαίωμα της προστασίας της υγείας των μη καπνιστών. Όλοι γνωρίζουμε τις επιπτώσεις του παθητικού καπνίσματος και δεν αναφέρομαι μόνο στις ευαίσθητες ομάδες, μικρά παιδιά, εγκύους, ανθρώπους με αναπνευστικά προβλήματα και ηλικιωμένους.
Ακούω συχνά από φιλελεύθερους, ότι είναι αντιδημοκρατικός και «ανεπίτρεπτος» κρατικός παρεμβατισμός η απαγόρευση του καπνίσματος, εισχωρεί και παραβιάζει την αυτονομία τους ισχυρίζονται. Αυτά τα επιχειρήματα μου θυμίζουν τις αντίστοιχες δηλώσεις των υποστηριχτών της παιδικής εργασίας στην Αμερική στις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Μάλιστα το 1918 στα χρόνια του φιλελευθερισμού (Lochner era) είχε κριθεί αντισυνταγματικός ο Νόμος του Κογκρέσου που έθετε περιορισμούς στη παιδική εργασία.
Μεταξύ μας, με πολλούς νόμους μπορεί να μην συμφωνούμε, είτε με το περιεχόμενο της ρύθμισης, είτε με το εύρος. Εν προκειμένω, ο «αντικαπνιστικός» νόμος δεν είναι άρτιος, εμπεριέχει εξαιρέσεις και δημιουργεί ανισότητες. Η πρόθεση του δημάρχου να καταθέσει πρόταση για την τροποποίηση του νόμου είναι θετική εξέλιξη, να ανοίξει ξανά το θέμα και να τεθούν όλα επί τάπητος.
Τι εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον; Να μην κρυώσουν οι καπνιστές έξω από τα μπαρ και τις καφετέριες ή η προστασία της υγείας των μη καπνιστών; Να δούμε που κάνει περισσότερο κρύο, στη Θεσσαλονίκη ή στην Αγγλία όπου εφαρμόζεται απαρέγκλιτα ο αντίστοιχος αντικαπνιστικός νόμος.
Το ζήτημα του καπνίσματος μέσα σε κλειστούς χώρους δεν είναι μόνο ζήτημα ευγένειας, αν δηλαδή σέβεσαι τους συνδαιτυμόνες σου. Είναι ζήτημα κοινωνικής συνείδησης, αμιγώς πολιτικό. Δείχνει πού και πώς τοποθετείς τον εαυτό σου μέσα στο ευρύτερο σύνολο, δείχνει αν βάζεις το εγώ πάνω από το εμείς.
Ο Αντώνης Κουρουτάκης είναι υποψήφιος Διδάκτορας Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης
