Πολύ περισσότερο για πολύπλοκα θέματα παγκόσμιου ενδιαφέροντος στα οποία οι πηγές της πληροφόρησής μας είναι πολλές φορές αποσπασματικές ή και ανύπαρκτες. Μερικές φορές μάλιστα είναι σκόπιμα ψευδείς και παραπλανητικές. Βλέπω π. χ με πόση ευκολία μιλάμε γι θέματα γεωπολιτικής, διεθνών συμμαχιών και συσχετισμών σαν να είμαστε γνώστες των σχεδιασμών του Πενταγώνου ή του Κρεμλίνου. Με αφορμή τη σημερινή επέτειο της εφαρμογής του γνωστού στην Ελλάδα ΄΄ Δόγματος Τρούμαν ΄΄ στις 22 Μαΐου 1947, θα προσπαθήσω να κεντρίσω το ενδιαφέρον σας για μια πιο βαθειά μελέτη και κατανόηση της πολύπλοκης διεθνούς πραγματικότητας.
Η ομιλία Τρούμαν στο Κογκρέσο το Μάρτιο του 1947
http://www.americanrhetoric.com/speeches/harrystrumantrumandoctrine.html
Το μοίρασμα του Κόσμου το 1945
Κάθε προσπάθεια κατανόησης του σύγχρονου κόσμου έχει σαν αφετηρία την συμφωνία της Γιάλτας1 το Φεβρουάριο του 1945. Όλες οι μετέπειτα εξελίξεις επιβεβαίωσαν ότι εκεί οι νικητές του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου μοίρασαν τον κόσμο και ιδιαίτερα την Ευρώπη σε ζώνες επιρροής. Τα σύνορα των κρατών της Ευρώπης και η ένταξη κάθε χώρας στο συγκεκριμένο στρατόπεδο θα γίνονται στο εξής σεβαστά πράγμα που ίσχυσε γενικά μέχρι τη διάλυση της ΕΣΣΔ το 1991. Κάθε υπερδύναμη όμως, παρά τη συμφωνία στην εδαφική κατανομή, απέβλεπε στο να αυξήσει όσο το δυνατόν την επιρροή της σε χώρες που δεν περιλαμβάνονταν στο στενό πυρήνα του κάθε στρατοπέδου. Με την πράξη αυτή απέτρεπαν την σύγκρουση μεταξύ τους, παράλληλα όμως σήμαναν την έναρξη ενός λυσσαλέου ανταγωνισμού σε όλα τα πεδία. Η Αμερικανική υπερδύναμη σαν επικεφαλής του λεγόμενου δυτικού κόσμου, και η Σοβιετική Ένωση επικεφαλής του ανατολικού μπλοκ αποτελούν πλέον τους δύο πόλους ενός συστήματος παγκόσμιας κυριαρχίας. Σημεία αναφοράς και σύμβολα ισχύος για όλο τον πλανήτη αποτελούν το Πεντάγωνο στις ΗΠΑ και το Κρεμλίνο στη Μόσχα
Ουίνστον Τσώρτσιλ, Φραγκλίνος Ρουσβελτ2 και Ιωσήφ Στάλιν στη διάσκεψη της Γιάλτας όπου συναποφασίστηκε η κατανομή των μεταπολεμικών «σφαιρών επιρροής».
Η πολιτική αναδιοργάνωση της μεταπολεμικής Ευρώπης
Στις 5 Μαρτίου 1946, ένα σχεδόν χρόνο μετά τη λήξη του πολέμου ο Τσόρτσιλ μιλώντας στις ΗΠΑ έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου και προέτρεπε την Αμερική να αναλάβει δράση:
• Από το Στεττίνο στη Βαλτική μέχρι την Τεργέστη στην Αδριατική, ένα Σιδηρούν Παραπέτασμα έχει υψωθεί και διασχίζει την (ευρωπαϊκή) ήπειρο. [...] Πίσω από τη διαχωριστική αυτή γραμμή βρίσκονται όλες οι πρωτεύουσες παλαιών κρατών στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη.3 [...] Δεν πιστεύω η Ρωσία να επιθυμεί τον πόλεμο. Αυτό που επιθυμεί είναι οι καρποί του πολέμου και η απεριόριστη εξάπλωση της ισχύος της.
Αποσπάσματα ομιλίας του Τσόρτσιλ στις ΗΠΑ, 5 Μαρτίου 1946.
Πηγή: S. Berstein & P. Milza, Ιστορία της Ευρώπης, Αλεξάνδρεια, Αθήνα
1997, τόμ. 3, σ. 177
Ο Βρετανός πρωθυπουργός (1940-45) και (1951-55)
Την ίδια περίοδο ο Στάλιν προειδοποιούσε:
• Κατά τη διάρκεια της γερμανικής εισβολής και κατοχής, η Σοβιετική Ένωση είχε 20 εκατομμύρια περίπου απώλειες σε ανθρώπινες ζωές. [...] Μπορεί κάποιοι να προσπαθούν να ρίξουν στη λήθη αυτές τις θυσίες των Σοβιετικών, που συνέβαλαν στην απελευθέρωση της Ευρώπης από τον χιτλερικό ζυγό. Αλλά η Σοβιετική Ένωση δεν μπορεί να τις ξεχάσει4. Επομένως, πώς μπορεί να εκπλήσσεται κάποιος, επειδή η Σοβιετική Ένωση, μεριμνώντας για τη μελλοντική της ασφάλεια, προσπαθεί ώστε αυτές οι χώρες να έχουν κυβερνήσεις φιλικές προς τη Σοβιετική Ένωση;
Αποσπάσματα συνέντευξης του Στάλιν στην εφημερίδα Πράβντα, 14 Μαρτίου 1946. Πηγή: Η Μεγάλη Ιστορία του 20ού αιώνα, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2002, τόμ. 5, σ. 14.
Ο Γενικός γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής ένωσης ( 1922 – 1953)
Ο ψυχρός Πόλεμος
Κάθε στρατόπεδο λοιπόν οχυρώνεται στα κεκτημένα του και δεν θα επιτρέψει στον αντίπαλο να τα αμφισβητήσει. Η στρατιωτική αναμέτρηση μεταξύ των δύο συνασπισμών, πρώην συμμάχων εναντίον του άξονα, ξεφεύγει από κάθε λογική αφού και οι δύο κατέχουν πυρηνικά όπλα. Ο πόλεμος λοιπόν που αρχίζει μεταξύ τους θα είναι ¨ ψυχρός ΄΄ και θα αφορά τους τομείς της προπαγάνδας, της οικονομίας, της επιστήμης, του διαστήματος κλπ. Παράλληλα όμως αναπτύσσονται οι στρατιωτικοί εξοπλισμοί και από τους δύο ώστε κανείς να μη βρεθεί σε μειονεκτική θέση. Οι υπόλοιπες χώρες μεγάλες και μικρές θεωρούνται περιφερειακές και θα αποτελέσουν το θερμό πεδίο ανταγωνισμού μεταξύ των δύο κεντρικών παγκόσμιων πρωταγωνιστών.
Το νοητό «σιδηρούν παραπέτασμα» μεταξύ Ανατολής και Δύσης Οι χώρες του ανατολικού Μπλοκ με κόκκινο και οι χώρες της δύσης με μπλε. Η Γιουγκοσλαβία αν και ιδεολογικά κοντά στην ΕΣΣΔ θα παραμείνει αδέσμευτη. Η Αλβανία ακολούθησε το δικό της μοναχικό δρόμο.
Ο Ελληνικός εμφύλιος 1946-1949
Και ενώ η Ευρώπη προσπαθεί να μαζέψει της πληγές της από τη Χιτλερική λαίλαπα στην Ελλάδα επικρατεί διαφορετικό κλίμα. Ο άτυπος εμφύλιος που ξεκίνησε από την περίοδο της αντίστασης στον κατακτητή συνεχίζεται και γίνεται ακόμα πιο σκληρός. Η συμφωνία της Βάρκιζας δεν θα φέρει κανένα χειροπιαστό αποτέλεσμα και τη νύχτα της 30ης Μαρτίου του 1946 μία ομάδα ανταρτών επιτίθεται εναντίον του αστυνομικού τμήματος στο Λιτόχωρο Πιερίας. Το επεισόδιο αυτό θεωρείται το σημείο έναρξης της τρίτης φάσης του Ελληνικού Εμφυλίου πολέμου (το πρώτο θεωρείται η σύγκρουση των αντάρτικων ομάδων στη διάρκεια της κατοχής, το δεύτερο τα Δεκεμβριανά του 1944). Οι κυνηγημένοι από την κυβέρνηση και τις παραστρατιωτικές τρομοκρατικές ομάδες κομμουνιστές, βρίσκουν καταφύγιο στα βουνά, συγκροτούν το ΔΣΕ (Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας) και μάχονται εναντίον της κυβέρνησης. Παρά την υποστήριξη των κυβερνητικών δυνάμεων από τους Εγγλέζους, ο Δ.Σ.Ε έχει στην αρχή επιτυχίες που κλονίζουν την Ελληνική κυβέρνηση αλλά και προκαλούν ανησυχία στο Δυτικό στρατόπεδο. Ο κίνδυνος να διολισθήσει η Ελλάδα στο ανατολικό μπλοκ είναι ορατός. Στη Δύση σήμανε συναγερμός που λεγόταν πλέον ΄΄ Κομμουνιστικός Κίνδυνος¨
Μαχητές του δημοκρατικού στρατού
Το δόγμα Τρούμαν και η Ελλάδα
Τον Φεβρουάριο του 1947 ο Ελληνικός εμφύλιος βρίσκεται σε εξέλιξη. Η Βρετανία που υποστήριζε ανέκαθεν την Ελληνική κυβέρνηση6 ζητά από τις ΗΠΑ να αναλάβουν αυτό το ρόλο διότι η ίδια βρισκόταν ένα βήμα πριν τη χρεοκοπία. Είναι η στιγμή που η Μ. Βρετανία παραιτείται από το ρόλο της μεγάλης αυτοκρατορικής δύναμης και παραδίδει τη σκυτάλη στις ΗΠΑ. Από κει και μετά αποτελεί έναν πιστό της σύμμαχο και θα αναλάβει το ρόλο να προωθεί τα αμερικανικά συμφέροντα στην Ευρώπη. Ο Τρούμαν λοιπόν που κατανοεί τη νέα θέση των ΗΠΑ, στις 12 Μαρτίου 1947 δηλώνει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα υποστηρίξουν οικονομικά και στρατιωτικά την Ελλάδα για να αποτρέψουν την ένταξή της στη σοβιετική σφαίρα. Το σημείο αυτό θεωρείται η έναρξη του Ψυχρού Πολέμου με στρατηγικό στόχο την αποτροπή της Σοβιετικής επέκτασης. Η Ελλάδα πρέπει πάση θυσία να παραμείνει στο δυτικό κόσμο, και για το λόγο αυτό κάθε βοήθεια που είναι απαραίτητη για τη συντριβή των κομμουνιστών πρέπει να παρασχεθεί στην Ελληνική Κυβέρνηση. Στις 10 Μαΐου 1947 το κογκρέσο ενέκρινε την πρόταση του Τρούμαν που έγινε νόμος του αμερικανικού κράτους στις 22 Μαΐου 1947. Η στρατιωτική και οικονομική βοήθεια που δόθηκε σε Ελλάδα και Τουρκία ανήλθε στα 400 εκατομμύρια δολάρια.
Το σχέδιο Μάρσαλ
Το δόγμα Τρούμαν ολοκληρώθηκε στη συνέχεια από το σχέδιο Μάρσαλ του αμερικανού υπουργού Εξωτερικών. Με το σχέδιο αυτό οι ΗΠΑ διέθεσαν οικονομική βοήθεια στις Ευρωπαϊκές χώρες για την ανόρθωση των οικονομιών τους. Η Γερμανία που προκάλεσε αυτές της καταστροφές έλαβε και αυτή οικονομική βοήθεια ύψους 1,5 δις δολαρίων για την περίοδο 1948-1951. Το ποσό αφορά ασφαλώς το δυτικό τμήμα της Γερμανίας.
Τζορτζ Κάτλετ Μάρσαλ (1880-1959)
https://www.youtube.com/watch?v=tQa6w6Ue6kI
Ο κόσμος στη διάρκεια του ψυχρού πολέμου . Οι Βασικοί σταθμοί
• 1947. Αμερικανική επέμβαση στον Ελληνικό εμφύλιο πόλεμο με το δόγμα Τρούμαν. Θεωρείται η έναρξη του Ψυχρού Πολέμου
• 1948. Το τείχος του Βερολίνου. Υπήρξε το σύμβολο του διπολικού κόσμου.
• 1949. Ίδρυση του ΝΑΤΟ, που με καθοδήγηση των ΗΠΑ έχει ως κύριο στόχο την αποτροπή κομμουνιστικής απειλής κατά της Ευρώπης. Η Ελλάδα εντάσσεται το 1952
• 1950. Διώξεις κομμουνιστών στις ΗΠΑ στην ίδια την κυβέρνηση, αλλά και εναντίον σκηνοθετών. Ο Μακαρθισμός.
• 1950-1953. Ο Πόλεμος της Κορέας φέρνει σε αντιπαράθεση τις ΗΠΑ και τους συμμάχους της με την Κίνα και τη Σοβιετική Ένωση. Στην αποστολή συμετείχε και η χώρα μας. Η εκστρατεία αυτή στοίχισε στην Ελλάδα 200 περίπου νεκρούς.
• 1955. Υπογράφεται το Σύμφωνο της Βαρσοβίας βάσει του οποίου συγκεντρώνονται οι στρατιωτικές δυνάμεις της ΕΣΣΔ και των άλλων Σοσιαλιστικών (κομουνιστικών) χωρών της Ανατολικής Ευρώπης. Ήταν η απάντηση των σοβιετικών στην ίδρυση του ΝΑΤΟ.
• 1962. Η Κρίση της Κούβας μετά το αποτυχημένο σχέδιο εγκατάστασης σοβιετικών πυραύλων.
• 1965 -1975. Ο Πόλεμος του Βιετνάμ. Οι αμερικανικές δυνάμεις έρχονται σε αντιπαράθεση με το Βόρειο Βιετνάμ το οποίο υποστηρίζει και βοηθά η Κίνα.
• 1987. Υπογράφεται μεταξύ ΗΠΑ και ΕΣΣΔ το πρώτο σύμφωνο πυρηνικού αφοπλισμού.
• 1989. Πτώση του Τείχους του Βερολίνου.
• 1990. Ένωση της Γερμανίας και διάλυση της Στάζι8
• 1991. Διάλυση της ΕΣΣΔ και τέλος του Ψυχρού Πολέμου.
Η Ελλάδα στα 45 περίπου χρόνια του Ψυχρού πολέμου
Την έκβαση της εμφύλιας διαμάχης στην Ελλάδα τη γνωρίζουμε όλοι. Το Αύγουστο του 1949 ο Δ.Σ ηττήθηκε στο Γράμμο και στο Βίτσι. Πολλοί μαχητές του κατέφυγαν στις χώρες του ανατολικού μπλοκ (του ¨σιδηρού παραπετάσματος ΄΄ όπως λεγόταν από της δυτικούς). Η Ελλάδα εντάχθηκε οριστικά στο δυτικό κόσμο και ακολουθεί μέχρι σήμερα αυτή την πορεία. Χαρακτηριστική για τη σαφήνειά της ως προς τον διεθνή προσανατολισμό της χώρας ήταν η φράση του Κωνσταντίνου Καραμανλή ΄΄ ανήκομεν εις την Δύσιν΄΄ το 1976.
΄΄ Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες ΄΄ ΄΄ ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο ΄΄ απάντησε ο Α. Παπανδρέου αλλά στην πράξη τίποτα απολύτως δεν άλλαξε στις σχέσεις μας με τους συμμάχους. Στο διάστημα αυτό η χώρα μας εντάχθηκε σε όλους σχεδόν τους υπόλοιπους διεθνείς οργανισμούς του Δυτικού κόσμου (ΟΟΣΑ, ΕΕ, ΔΝΤ, κλπ). Ο προσανατολισμός αυτός τηρείται σταθερά μέχρι σήμερα αν και σε κάποιες φάσεις η σχέση μας με το ΝΑΤΟ δοκιμάστηκε. Πέραν των γενικών παγκόσμιων συσχετισμών η Ελλάδα είχε να αντιμετωπίσει και ιδιαίτερα εθνικά θέματα με τους γείτονές της (Τουρκία, Βαλκάνια), και θεώρησε ότι η κάλυψή της σε ορισμένες περιπτώσεις δεν ήταν η αναμενόμενη.
Ο κόσμος μετά τον ψυχρό πόλεμο. Νέα ερωτήματα στρατηγικής
Οι βεβαιότητες του διπολικού κόσμου κατέρρευσαν το 1991 με τη διάλυση της ΕΣΣΔ. Οι πρώην ¨σοσιαλιστικές χώρες ΄΄ που είχαν ενταχθεί στο σύμφωνο της Βαρσοβίας έγιναν ανεξάρτητες και σχεδόν όλες εκδήλωσαν την επιθυμία τους να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ και στους άλλους διεθνείς οργανισμούς του λεγόμενου μέχρι χτες δυτικού κόσμου. Για πολλές από αυτές το όνειρο αυτό έγινε πραγματικότητα ή βρίσκεται σε εξέλιξη. Η Ρωσία επέστρεψε στο ρόλο της διαδόχου της Ρωσικής αυτοκρατορίας και προσπαθεί να διατηρήσει κάποια ερείσματα στους πρώην δορυφόρους της ΕΣΣΔ7 . Παρά τα οικονομικά της προβλήματα το πρώτο κυρίως διάστημα, δεν παύει να είναι μια σημαντική χώρα που διαθέτει πυρηνικά όπλα και μεγάλα ενεργειακά αποθέματα. Θα ενσωματωθεί στην Ευρώπη αποτελώντας ένα προνομιακό εταίρο της Αμερικής ή θα προσπαθήσει να παίξει τον παλιό ρόλο της ΕΣΣΔ διατηρώντας την αντιπαλότητα;
Η Αμερική δεν είναι πια μόνο η επικεφαλής του δυτικού κόσμου αλλά η μοναδική υπερδύναμη που καλείται να δηλώνει την παρουσία της σε όλο τον πλανήτη. Είναι προς το συμφέρον της να παριστάνει τον παγκόσμιο χωροφύλακα; Το αντέχει οικονομικά; Μήπως πρέπει να εκχωρήσει ή να αναγκασθεί να ανεχθεί κάποιο ρόλο σε άλλες χώρες ή σχηματισμούς;
Ο ρόλος του ΝΑΤΟ
Ποιος θα είναι ο νέος ρόλος του ΝΑΤΟ τώρα που εξέλιπε ο ΄΄ κομμουνιστικός κίνδυνος ΄΄ για τον οποίο είχε συσταθεί; Όπως βλέπουμε η ΄΄ αμυντική συμμαχία ΄΄ επεκτείνεται διαρκώς ανατολικότερα και αγκαλιάζει όλες σχεδόν τις χώρες του πρώην συμφώνου της Βαρσοβίας.
Οι χώρες μέλη του NATO στην Ευρώπη. Ελλάδα και Τουρκία εντάχθηκαν συγχρόνως στις 18 Φεβρουαρίου 1952. Η Γερμανία (Δυτική Γερμανία τότε) το 1955. Στις 12 ιδρυτικές χώρες πρέπει να συμπεριληφθούν οι ΗΠΑ και ο Καναδάς που δεν φαίνονται στο χάρτη. Η ΠΓΔΜ αν και συμμετείχε στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι στις 2 Απριλίου του 2008, δεν εντάχθηκε στη συμμαχία ύστερα από το βέτο της Ελλάδας για την ονομασία. Για την ένταξη της Ουκρανίας υπάρχουν σθεναρές αντιρρήσεις από τη Ρωσία και το ΝΑΤΟ δεν το έχει μέχρι τώρα αποτολμήσει.
Νέες δυνάμεις στο προσκήνιο
Στο μονοπολικό πλέον κόσμο μετά το 1991, εκτός από τη Ρωσία υπάρχουν και άλλες χώρες μεγάλου ή μεσαίου μεγέθους που διεκδικούν το ρόλο των τοπικών υπερδυνάμεων. Η Κίνα που κατέχει και αυτή πυρηνικά όπλα και τα τελευταία χρόνια αύξησε σημαντικά την οικονομική της ισχύ, το Ιράν που φιλοδοξεί να αναδειχθεί σε περιφερειακή δύναμη, η Ινδία και η Τουρκία επιφυλάσσουν για τον εαυτό τους έναν ξεχωριστό ρόλο. Τις τελευταίες μάλιστα μέρες και η Ιαπωνία που μέχρι σήμερα ήταν στην ουσία αφοπλισμένη και στήριζε την ασφάλειά της στην προστασία των ΗΠΑ, αποφάσισε να διεκδικήσει και στρατιωτικό ρόλο στην παγκόσμια σκηνή. Στην ανύπαρκτη στρατιωτικά Ευρωπαϊκή Ένωση εμφανίζονται κάποιες τάσεις για πολιτική και στρατιωτική ολοκλήρωση.
Νέες συνθήκες – Ασύμμετρες απειλές
Η Παγκοσμιοποίηση των αγορών, η εξάπλωση της πληροφόρησης με το internet και άλλοι παράγοντες όπως η έξαρση του θρησκευτικού φανατισμού, δημιούργησαν νέα δεδομένα για την εποχή μας. Μεγάλη σημασία στη στρατηγική των ΗΠΑ έπαιξε επίσης η επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 στους δίδυμους πύργους. Η Αμερική δεν αισθάνεται πλέον ασφαλής παρά το γεγονός ότι βρίσκεται γεωγραφικά προστατευμένη από τα υπόλοιπα κέντρα ισχύος. Αν και διαθέτει υπεροπλία στο στρατιωτικό τομέα, η απειλή της τρομοκρατίας την πλήττει περισσότερο από κάθε άλλη χώρα διότι στη διάρκεια της κυριαρχίας της ΄΄ κατάφερε να γίνει τόσο μισητή΄΄ όπως με ειλικρίνεια παραδέχονται πολλοί αμερικανοί αναλυτές.
Οι εξεγέρσεις των λαών της Β. Αφρικής και της Μέσης Ανατολής, αυτό που ονομάζουμε ΄΄ Αραβική Άνοιξη ΄΄, δημιουργούν ανεξέλεγκτες καταστάσεις. Πέραν των οικονομικών αιτίων που οδηγούν σε αποσταθεροποίηση, έχουν οξυνθεί σήμερα οι εθνοτικές διαιρέσεις, ο ακραίος θρησκευτικός φανατισμός, και τα αποσταθεροποιητικά αποτελέσματα που παράγουν επηρεάζουν όλο τον πλανήτη. Η λαθρομετανάστευση, το κύμα των προσφύγων εξαιτίας των πολέμων που αναζητούν καταφύγιο, η εύκολη πρόσβαση ομάδων σε όπλα, το ρατσιστικό μίσος, η τυφλή βία, καθώς και η ανεξέλεγκτη περιβαλλοντική υποβάθμιση του πλανήτη, αποτελούν τις ασύμμετρες απειλές που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με τα κλασικά όπλα στρατιωτικής δύναμης.
Η στρατιωτική ισχύς των ΗΠΑ δεν απέτρεψε το χτύπημα στην καρδιά της Νέας Υόρκης. Νέο δόγμα θα επικρατήσει στην πολιτική άμυνας της Αμερικής. Πόλεμος κατά της τρομοκρατίας. Θα ακολουθήσουν οι πόλεμοι εναντίον του Αφγανιστάν και του Ιράκ.
Συμπέρασμα- Ερωτήματα παγκόσμιας σημασίας
Βρισκόμαστε στη φάση ενός γρήγορα μεταβαλλόμενου κόσμου στον οποίο δεν είναι ξεκάθαρη η στρατηγική των μεγάλων χωρών που επηρεάζουν την τύχη του πλανήτη. Το δόγμα Τρούμαν που υπήρξε η αφορμή για το σημερινό μου άρθρο, πέρασε από το 1991 στη ιστορία και αποδείχτηκε αποτελεσματικό αφού εκπλήρωσε το σκοπό για τον οποίο διατυπώθηκε. Τον περιορισμό της εξάπλωσης της τότε Σοβιετικής ένωσης και την αντιμετώπιση γενικά του ΄΄ Κομμουνιστικού κινδύνου ΄΄. Οι Αμερικανοί με την λήξη του Ψυχρού πολέμου κλήθηκαν να παίξουν μόνοι στο παγκόσμιο γήπεδο χωρίς αντίπαλο.
΄΄ Και τώρα τι θα απογίνουμε χωρίς βαρβάρους; Ήταν και αυτοί μια κάποια λύσις ΄΄ Έτσι θα έθεταν τώρα τον προβληματισμό τους για τη νέα στρατηγική οι αξιωματούχοι του Πενταγώνου αν είχαν διαβάσει τον Αλεξανδρινό Κωνσταντίνο Καβάφη.
Η Ελλάδα σαν μέλος του ονομαζόμενου μέχρι τώρα δυτικού κόσμου κατέχει και σήμερα μια πολύ ισχυρή γεωπολιτική θέση. Με την έννοια αυτή πρέπει να αισθάνεται σε μεγάλο βαθμό ασφαλής. Η απόλυτη σχεδόν εθνική της ομοιογένεια, το παγιωμένο και ισχυρό δημοκρατικό της πολίτευμα, η σχετικά συνεκτική της κοινωνία, το αξιόλογο ιστορικό και πολιτιστικό της υπόβαθρο, την κατατάσσουν στις χώρες με τους λιγότερους κινδύνους αποσταθεροποίησης. Οι αφορμές βέβαια δημιουργίας καταστάσεων κρίσης με τους γείτονες –αλλά και στο εσωτερικό- πάντα υπάρχουν, είναι όμως διαχειρίσιμες. Εναπόκειται στον πατριωτισμό, τη σύνεση και την οξυδέρκεια των πολιτικών μας να τις αποφύγουν. Προσοχή όμως. Η γεωπολιτική της σπουδαιότητα δεν σημαίνει ότι μπορεί να αμφισβητήσει με ευκολία και χωρίς κινδύνους τις επιλογές των στρατηγικών της εταίρων.
Η πολιτική αλλαγή της 25ης Ιανουαρίου στην Ελλάδα που είχε αποκλειστικά οικονομικά αίτια, κινητοποίησε και πάλι τους εγχώριους και διεθνείς οικονομικούς παράγοντες. Για άλλη μια φορά η ανήσυχη Ελλάδα θέτει ερωτήματα παγκόσμιας σημασίας τα οποία πρέπει να απαντηθούν.
• Μπορεί το παγκόσμιο πλέον οικονομικό- πολιτικό- στρατιωτικό σύστημα που λειτουργεί συντονισμένα, να καθορίζει την πολιτική στη διακυβέρνηση κάθε χώρας;
• Ποιες είναι οι εγγυήσεις ανεξαρτησίας κάθε χώρας;
• Πως κατοχυρώνεται το δικαίωμα των λαών να καθορίζουν το μέλλον τους;
Αν αυτά έπαψαν να είναι αυτονόητα, σημαίνουν το τέλος της Δημοκρατίας και του κυρίαρχου κράτους όπως το γνωρίζαμε μέχρι σήμερα, αγαθά για τα οποία έρευσαν μέχρι σήμερα ποταμοί αίματος. Η στρατιωτική ανάμειξη των ΗΠΑ το 1947, έδωσε τη νίκη στην αρεστή της παράταξη, αν όμως ο εξωτερικός παράγοντας το επιχειρήσει και σήμερα οι συνέπειες θα είναι τραγικές και δεν θα αφορούν μόνο τη μικρή Ελλάδα αλλά ολόκληρη την Ευρώπη.
Σημειώσεις
1. Η Γιάλτα είναι πόλη της Κριμαίας. Το όνομα της προέρχεται από την Ελληνική λέξη γιαλός. Το παλάτι στο οποίο υπογράφτηκε η συμφωνία, βρίσκεται στη μικρή πόλη Lavadia. Εκεί έζησε ο Λ. Κατσώνης που καταγόταν από τη Λειβαδιά και έδωσε στην περιοχή το όνομα της γενέτειράς του.
2. Franklin Delano Roosevelt, 30 Ιανουαρίου 1882 - 12 Απριλίου 1945. Όπως φαίνεται στη φωτογραφία ο Ρούσβελτ ήταν αρκετά εξασθενημένος και γι αυτό είχε ζητήσει να γίνει η διάσκεψη κάπου στη Μεσόγειο. Πέθανε σε δυο μήνες και ανέλαβε ο Τρούμαν (Harry S. Truman, 1884-1972)
3. Αναφέρεται στο Βερολίνο, την Πράγα, τη Βουδαπέστη, τη Βαρσοβία, το Βουκουρέστι, τη Σόφια.
4. Τα ίδια περίπου επανέλαβε ο Βλαντίμιρ Πούτιν πρόσφατα στην επέτειο της νίκης εναντίον του φασισμού στις 9 Μαΐου 2015
5. Ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας δημιουργήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 1946. Το αρχηγείο του εγκαταστάθηκε στην Τσούκα Χασίων.
6. Η ανάμειξή της στα Δεκεμβριανά ήταν καθοριστική για την περιθωριοποίηση του Ε.Λ.Α.Σ
7. Η συνεχιζόμενη σύγκρουση στην Ουκρανία επαληθεύει αυτή τη στρατηγική της Ρωσίας με τη Δύση καθώς και την προσπάθεια των δυτικών να απομονώσουν τη Ρωσία
8. Η μυστική αστυνομία της Ανατολικής Γερμανίας
Πηγές
- ZBIGNIEWBREZINSKI: Η μεγάλη Σκακιέρα. Εκδόσεις Λιβάνη 1998
- GoreVidal: Διαρκής πόλεμος για διαρκή ειρήνη Εκδόσεις SCRIPTA Αθήνα 2004
- Πληροφορίες και χάρτες από επίσημους ιστοτόπους Wekipedia, NATO, Ριζοσπάστης,sansimera κλπ
Κ. Σκούρας- Μύρινα Λήμνος
22 Μαΐου 2015
